View source for Hunters and Gatherers v2 Base Game/nl

{{UX
 | spin-off = HuntersAndGatherers
 | seotitle = <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{TextCarcassonne}} - {{TranslatedPageName}}</span>
 | sortingtitle = <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{TranslatedPageName}}</span>
 | image = {{filepath:<span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Box Hunters2 ZMG.png</span>|nowiki}}
 | description = <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Thousands of years before the people of Carcassonne built mighty walls and castles, their ancestors settled the land. They hunted wild animals, gathered berries, and caught fish to ensure their daily survival and continued prosperity. Even today, fantastic cave paintings and prehistoric data testify to the vibrant life that existed many generations ago.</span>
}}<languages /><div class="mw-translate-fuzzy">
{{Breadcrumbs|link1={{HuntersAndGatherersLink}}}}
</div>

<div class="toclimit-4">
{| style="float:right; text-align:center;"
|-
| [[File:Box_Hunters2_999.png|right|200px]]
|}
__TOC__
</div>


{{DottedFrameMessage|text=''Duizenden jaren voordat mensen Carcassonne met machtige muren en burchten bouwden, vestigden hun voorouders zich in het land. Ze jaagden op wilde dieren, verzamelden bessen en vingen vis om te overleven en te gedijen. Fantastische grottekeningen en archeologische gegevens getuigen ook vandaag de dag van het levendige bestaan hier, vele generaties geleden.''
}}

== Algemene informatie en opmerkingen ==

De tweede editie van '''Jagers en Verzamelaars''' werd in {{Year|2020}} uitgegeven door [[Hans im Glück/nl|Hans im Glück]]. Het is een slim tegellegspel voor 2-5 spelers van 8 jaar en ouder.

Wat volgt is gebaseerd op de Engelstalige versie van de spelregels van [[Z-Man Games/nl|ZMG]] uit 2020 waarbij overduidelijke fouten gecorrigeerd zijn en eventuele afwijkingen ten opzichten van de oorspronkelijke versie van [[Hans im Glück/nl|Hans im Glück]] als voetnoten zijn opgenomen.

== Speelmateriaal == 

* '''79 landtegels''' (waaronder een starttegel) met bossen (waaronder bossen met menhirs (*)), rivieren en meren met vis, omgeven door grasland met dieren.
: {|
|- valign="top"
|[[File:Hunters_And_Gatherers2_LandTiles.png|frame|none|Voorbeelden van landtegels]]
||{{DottedFrameMessage|align=left|text=(*) Een '''menhir''' is een massief rotsblok dat door prehistorische mensen is opgericht,<br/>afgeleid van "men" dat "rots" betekent en "hir" dat "lang" betekent. <ref>
{{IconArrow}}
In de spelregels van [[Hans im Glück/nl|'''Hans im Glück''']] staat, vertaald, simpelweg "Een menhir is een hoog preshistorisch blok steen" maar maakt verder geen melding van de oorsprong van de naam, die uit de Bretonse taal komt.</ref>}}
|}

: {|
|- valign="top"
|[[File:HG2_Animals.png|frame|none|Dieren die je op de tegels tegen kunt komen]]
|}

: {|
|- valign="top"
|[[File:Hunters_And_Gatherers2_StartTile.png|frame|none|Starttegel]] 
||[[File:Hunters_And_Gatherers2_TileStartBack.jpg|frame|none|Achterkant van de starttegel]] 
||[[File:Hunters_And_Gatherers2_TileBack.jpg|frame|none|Achterkant van gewone tegels]]
|}

* '''16 bonus "menhir"-tegels'''
: [[File:Hunters_And_Gatherers2_TileBonusBack.jpg|frame|none|Achterkant van de bonustegels]]
 
* '''1 scorespoor'''
: [[File:Hunters_And_Gatherers2_Scoretrack.jpg|none]]

* '''5 puntentegels''' (50 op de voorkant, 100 op de achterkant)
: [[File:Hunters_And_Gatherers2_Ex07_ScoreTiles.png|x75px]]

* '''30 stamleden in 5 kleuren'''
: [[File:HG2_TribeMembers.png|x50px]]

* '''15 hutten in 5 kleuren'''
: [[File:HG2_Huts.png|x50px]]

* '''24 afdekfiches'''
: [[File:Hunters_And_Gatherers2_Token.jpg|none]]

== Overzicht ==

Elke beurt, leg je landtegels aan om een uitgestrekt landschap van bossen en graslanden te vormen. Op de graslanden vind je naast grazende dieren rivieren en meren vol vis. Je moet jouw stamleden strategisch op deze tegels zetten om van de overvloed van de bossen, graslanden, rivieren, en meren voor jouw stam te oogsten. Doe je dat, dan kun je zowel tijdens als aan het einde van het spel punten krijgen. De speler die na de eindtelling de meeste punten heeft, wint het spel!

== Voorbereiding ==

Leg de '''starttegel''' (met een '''donkere "C"''' op de achterkant) open in het midden van de tafel. Scheid de gewone landtegels van de menhir-tegels door naar de achterkant te kijken. Schud de menhir-tegels en leg ze in een gedekte stapel apart neer. Schud de gewone tegels en leg ze in meerdere gedekte stapels zodat elke speler gemakkelijk bij tenminste 1 stapel kan.

Leg het '''scoretableau''' bij de rand van de tafel, ver van de starttegel.

Tenslotte krijgt iedere speler stamleden ('''in de spelregels "meeple(s)" genoemd'''). Er zijn '''30 meeples''', 6 in elk van de kleuren {{ColorYellow|geel}}, {{ColorRed|rood}}, {{ColorGreen|groen}}, {{ColorBlue|blauw}}, en {{ColorPurple|paars}}. Er zijn ook '''15 hutten''', 3 in elke kleur.

Geef '''elke speler 5 meeples''' en '''3 hutten'' in een kleur naar keuze.

Zet de '''zesde meeple''' van elke kleur die meespeelt op '''veld 0 van het scoretableau'''. Stop de meeples en hutten van ongebruikte kleuren terug in de doos.

== Spelverloop ==

De jongste speler is als eerste aan de beurt en daarna wordt er met de klok mee gespeeld totdat alle landtegels op zijn.

De speler die aan de beurt is voert, in deze volgorde, de volgende acties uit alvorens de beurt door te geven aan de volgende speler:

<div class="wica-top-spacing wica-visible"> 
{{BeginTileList|width=900px}}
{{StartBlock|width=250px|padding-right=10px|padding-bottom=10px}}
{{RulesPlacingTile|header=fake-h4|title=1. Landtegel leggen|rules=
<div style="width:230px; max-width:230px; display:inline-block; height:150px;">
<table>
<tr>
<td width="90" valign="top">
[[File:Hunters_And_Gatherers2_Example_Tile.png]]
</td>
<td width="130" valign="top">Trek '''1 landtegel''' en leg die zo aan dat het landschap doorloopt.</td>
</tr>
</table>
</div>
}}
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=250px|padding-right=10px|padding-bottom=10px}}
{{RulesPlacingMeeple|header=fake-h4|title=2. Een meeple of een hut zetten|rules=
<div style="width:230px; max-width:230px; display:inline-block; height:150px;">
<table>
<tr>
<td width="80">
[[File:Hunters_And_Gatherers2_Figure_Meeple.png]][[File:Hunters_And_Gatherers2_Figure_Hut.png]]
</td>
<td width="140" valign="top">Je mag '''1 meeple''' of '''1 hut''' op de zojuist aangelegde tegel zetten.<br/></td>
</tr>
</table>
</div>
}}
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=250px|padding-right=10px|padding-bottom=10px}}
{{RulesScoring|header=fake-h4|title=3. Puntentelling afhandelen|rules=
<div style="width:230px; max-width:230px; display:inline-block; height:150px;">
<table>
<tr>
<td width="140" valign="top">Alle projecten die door de tegel die je in deze beurt hebt aangelegd afgebouwd zijn '''moeten''' geteld worden.</td>
<td width="80" align="right">[[File:Hunters_And_Gatherers2_Example_Scoreboard.png]]</td>
</tr>
</table>
</div>
}}
{{EndBlock}}
{{EndBlockList}}
</div>

=== Rivieren en meren ===

{{RulesPlacingTile|title=1. Landtegel leggen|rules=
Als je een tegel met een rivier trekt, moet je die zo aanleggen dat het bestaande landschap (inclusief rivieren, graslanden en bossen) doorloopt.
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex01_PlaceRiver.png|align=center|text=''{{ColorRed|Rood}} legt de rood-omrande tegel aan. De rivier en het grasland lopen door op de nieuwe tegel.''}}
}}

{{RulesPlacingMeeple|title=2a. Een meeple zetten als visser op een rivier|rules=
<div style="margin-top: 1ex">
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Figure_Meeple.png|text=

Nadat je een tegel met een rivier hebt aangelegd, mag je 1 van jouw meeples '''als visser op die rivier''' zetten, maar alleen als er nog geen andere meeples op dezelfde rivier staan. <br />

Je mag een meeple op een rivier met een hut zetten.
}}</div>

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex02_PlaceFisher.png|align=center|text=''{{ColorRed|Rood}} zet een meeple als visser op de tegel die hij zojuist heeft aangelegd.<br/>Dat mag omdat er nog geen andere meeples op die rivier staan.''
}}

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex03_PlaceFisher2.png|align=center|text=''{{ColorBlue|Blauw}} trekt een tegel en legt die zo aan dat de rivier waar jouw meeple staat verlengd wordt.''<br />
''Hij mag links van het meer geen meeple op de rivier zetten omdat jouw meeple daar al staat.'' <br />
''De 2 rivieren worden gescheiden door het meer, dus zet {{ColorBlue|blauw}} een meeple op de andere rivier rechts van het meer.''
}}

{{RulesPlacingMeeple|title=2b. Een hut op een rivier of op een meer zetten|rules=
<div style="margin-top: 1ex">
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Figure_Hut.png|text=

In plaats van een meeple mag je ook een hut zetten op '''een rivier''' óf '''een meer''' op de '''tegel die je zojuist hebt aangelegd''', maar alleen als er '''geen andere hutten''' op hetzelfde rivierstelsel staan.

Een rivierstelsel bestaat uit alle rivieren die met elkaar verbonden zijn, al dan niet door meren. Hoewel rivieren bij meren eindigen, vormen rivieren die door meren met elkaar verbonden zijn rivierstelsels. Rivierstelsels eindigen alleen bij de rand van onverbonden tegels en in bossen.

Je mag een hut op een rivier zetten waar al een meeple staat.
}}</div>

Hutten mogen alleen op rivieren of meren gezet worden. Hutten '''blijven staan waar ze neergezet zijn''' tot het einde van het spel.
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex04_PlaceHut.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} legt een tegel aan waarmee twee aparte rivierenstelsels uitgebreid worden.<br/>Op het stelsel links staat een hut van {{ColorBlue|blauw}}, dus zet je jouw hut op het rechter rivierstelsel. De visser van {{ColorBlue|blauw}} is geen belemmering daarvoor.''
}}
}}

{{RulesScoring|title=3. Puntentelling van een rivier|rules=
Een rivier is afgebouwd als beide uiteinden afgesloten worden door meren of bossen, of wanneer ze een lus vormt met zichzelf. Als een rivier afgebouwd is, vindt er een puntentelling plaats. Als een van jouw meeples op dat moment op de rivier staat, krijg je daar punten voor, ongeacht wie de tegel gelegd heeft waardoor de rivier werd afgebouwd.

Je krijgt '''1 punt''' voor '''elke tegel''' waar de afgebouwde rivier uit bestaat en '''1 extra punt''' voor '''elke vis''' die in de rivier en eventuele meren waardoor die afgesloten wordt. Na de puntentelling '''gaa(t/n) de meeple(s) op het afgebouwde project''' terug naar de voorraad van hun eigenaar(s)
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex05_ScoreRiver.png|align=center|text=''{{ColorBlue|Blauw}} legt een tegel aan waarmee de rivier wordt afgebouwd.<br/>{{ColorRed|Jij}} hebt een meeple op de rivier en dus krijg je '''5 punten''': 3 punten voor de 3 tegels waar de rivier uit bestaat, en 2 voor de vissen in de meren.''
}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex06_ScoreboardMove.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} zet jouw meeple 5 velden vooruit op het scoretableau.'' <br />
De spelers houden bij hoeveel punten ze hebben met de meeples die aan het begin van het spel op het scoretableau zijn gezet. Als je punten krijgt, zet je jouw meeple dat aantal velden vooruit op het scoretableau. Als jouw meeple veld "0" op het scoretableau passeert, pak je een puntentegel en legt die voor je neer met de "50" naar boven. Passeert jouw meeple veld "0" nog een keer, draai de tegel dan om zodat de kant met "100" zichtbaar is.
}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex08_RemoveFisher.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} neemt je visser terug in voorraad.<br/>De meeple van {{ColorBlue|blauw}} blijft op de andere rivier staan, want daarvoor heeft nog geen puntentelling plaatsgevonden.''
}}
}}

Deze 3 stappen zijn de algemene regels van het spel. Andere projecten hebben enkele belangrijke verschillen, die hieronder worden uitgelegd.

=== Bossen ===

{{RulesPlacingTile|title=1. Landtegel leggen|rules=
<div style="margin-top: 1ex">
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex09_Forest.png|align=center|text=Net als altijd, moet je een landtegel aanleggen zodat het landschap doorloopt. <br />
Een tegelrand met bos kan alleen aan een andere tegel met bos aan de rand worden aangelegd.
}}
</div>
}}

{{RulesPlacingMeeple|title=2. Een meeple als verzamelaar op een bos zetten|rules=
Je mag een meeple '''op een bostegel''' die je zojuist hebt aangelegd zetten als '''verzamelaar'''. Net als bij rivieren, mag een meeple alleen op een bos gezet worden als er nog geen andere meeples op dat bos staan.
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex10_PlaceGatherer.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} legt een tegel aan waarmee het bestaande bos wordt uitgebreid. Omdat er momenteel geen andere meeples op het bos staan mag {{ColorRed|jij}} er een meeple op zetten.''
}}
}}

{{RulesScoring|title=3. Puntentelling van een afgebouwd bos|rules=
====== Normale puntentelling van een bos ======

Een bos is afgebouwd als het '''omringd wordt door grasland en er geen gaten in zitten'''. Als jouw verzamelaar de enige verzamelaar is op het afgebouwde bos, dan krijg je '''2 punten''' voor '''elke tegel''' waar het afgebouwde bos uit bestaat. Na de puntentelling neem je jouw meeple terug in voorraad.
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex11_ScoreForest.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} bouwt een bos met een menhir af. {{ColorRed|Jij}} krijgt 8 punten omdat het bos uit 4 <ref>{{IconArrow}} In de versie van de spelregels van [[Z-Man Games/nl|'''ZMG''']] staat "8" tegels - In de versies van [[Hans im Glück/nl|'''HiG''']] en de Nederlandse versie van [[999 Games/nl|'''999 Games''']] staat het juiste aantal van "4".</ref> tegels.''<br/>
''Omdat {{ColorRed|je}} een bos met een menhir hebt afgebouwd, mag {{ColorRed|je}} een extra beurt beginnen.''
}}

====== Menhirs ======
[[File:HG2_Menhirs.png|frameless|right|x100px]]
Als je een tegel aanlegt en daarmee een bos met 1 of meer menhirs afbouwt, krijg je een extra beurt<ref>{{IconWorld}} Je hoeft geen meeple op het bos te hebben om de extra beurt te krijgen, je moet alleen degene zijn die het afbouwt.</ref>, waarin je 1 van de apart gelegde menhirtegels aanlegt. Na het afhandelen van de puntentellingen voor projecten die tijdens jouw huidige beurt afgebouwd zijn, begin je een extra beurt waarin je een menhirtegel van de stapel menhirtegels trekt en aanlegt. Net als bij een gewone beurt, mag je een meeple of hut op de zojuist aangelegde tegel zetten en vinden er puntentellingen plaats voor eventueel afgebouwde projecten. Als je tijdens deze extra beurt nog een bos met 1 of meer menhirs afbouwt, krijg je '''niet''' nog een extra beurt. Je krijgt maar 1 extra beurt, ook als er meerdere menhirs in het afgebouwde bos staan. Als de stapel menhirtegels op is, kun je geen extra beurt meer krijgen.

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex12_ScoreForest2.png|align=center|text=''Omdat {{ColorRed|jij}} een bos met een menhir hebt afgebouwd, krijg je een extra beurt, trek je een menhirtegel en legt die aan. <br />

{{ColorRed|Je}} legt de tegel aan en zet een verzamelaar op het bos.''

''Het bos is nu afgebouwd en {{ColorRed|jij}} krijgt 6 punten voor de 3 tegels waaruit het bos bestaat.<br/>Het afgebouwde bos bevat ook een menhier, maar omdat je geen extra beurt kunt krijgen tijdens een extra beurt, eindigt jouw beurt hier gewoon.''
}}

Menhirtegels zijn vaak waardevoller dan gewone landtegels. Aan sommige menhirtegels zijn bijzondere acties verbonden; zie [[#Menhir Tiles|menhirtegels]].
}}

=== Graslanden ===

{{RulesPlacingTile|title=1. Landtegel leggen|rules=
<div style="margin-top: 1ex">
{{Tile|textbefore=Net als altijd moet je een tegel aanleggen zodat het landschap doorloopt.

Een tegelrand met grasland mag alleen aangelegd worden aan een andere rand met grasland.

Graslanden worden vaak gescheiden door bossen en rivieren.
|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex13_Meadows.png|align=center|text=''Op deze tegel staan 3 aparte graslanden, gescheiden door een rivier.''
}}
</div>
}}

{{RulesPlacingMeeple|title=2. Een meeple zetten als jager|rules=
'''Op een graslandtegel''' die je zojuist hebt aangelegd, mag je een meeple zetten als '''jager'''.

In tegenstelling tot vissers en verzamelaars, worden jagers '''plat neergelegd''', niet rechtop.

Net als bij vissers en verzamelaars, mag je alleen een jager op een grasland zetten als er geen andere jagerers op dat grasland aanwezig zijn.

Jagers blijven '''tot het einde van het spel''' op hun tegels, en krijgen punten voor het aantal dieren op dat grasland.
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex14_PlaceHunter.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} legt een jager plat op het grasland op de tegel die je zojuist hebt aangelegd.<br/>De rivier schedit dit grasland van het andere grasland waar de jager van {{ColorBlue|blauw}} ligt.''
}}
}}

Dit zijn de belangrijkste spelregels die je moet weten om het spel te kunnen beginnen. Hieronder volgen nog gedetailleerde verduidelijkingen van enkele specifieke spelregels.

=== Samenvatting ===

{{RulesPlacingTile|title=1. Landtegel leggen|rules=
* Je moet een tegel trekken en zo aanleggen dat die aan 1 of meer tegels ligt. De tegel moet elk project waar het aanligt voortzetten.
* In het zeldzame geval dat je de tegel die je getrokken hebt niet aan kunt leggen, doe je de tegel terug in de doos en trek je een nieuwe tegel.
}}

{{RulesPlacingMeeple|title=2. Een meeple of hut zetten|rules=
* Een meeple of hut mag alleen op de tegel die je zojuist hebt aangelegd worden gezet.
* Een meeple of hut mag alleen op een project gezet worden waar nog geen soortgelijk stuk staat (meeple of hut).
}}

{{RulesScoring|title=3. Puntentellingen afhandelen|rules=
* Een '''rivier''' is afgebouwd als beide uiteinden ervan afgesloten worden door meren of bossen, of wanneer deze een lus vormt met zichzelf. Een rivier levert 1 punt op voor elke tegel, en 1 punt voor elke vis in de rivier en eventuele afsluitende meren.
* Een '''bos''' is afgebouwd als het omringd wordt door grasland en er geen gaten in zitten. Een bos levert 2 punten op voor elke tegel.
* Afgebouwde projecten worden geteld aan het '''einde van elke beurt''' waarin '''1 of meer projecten zijn afgebouwd'''. De speler wiens meeple het betreffende project bezet krijgt de punten.
* Na de puntentelling gaan alle meeples op afgebouwde projecten terug naar de voorraad van hun respectievelijke eigenaren.
* Als je een tegel aanlegt waardoor een '''bos waar 1 of meer menhirs in staan''' wordt afgebouwd, krijg je een extra beurt waarin je een menhirtegel trekt en aanlegt. Je krijgt niet meer dan 1 extra beurt achter elkaar.
* Als er meerdere meeples op een en hetzelfde project staan, krijgt de speler met de meeste meeples op het project de punten. In het geval van een gelijkspel, krijgen alle spelers die daarbij betrokken zijn het volle aantal punten van het afgebouwde project. Zie de uitleg hieronder over hoe het mogelijk is dat er meerdere meeples op hetzelfde project staan.
}}

=== Meerdere meeples op hetzelfde project ===

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex15_SharedFeature1.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} zou jouw tegel zo aan kunnen leggen dat de rivier met de visser van {{ColorBlue|blauw}} daardoor verlengd wordt, maar dan zou  {{ColorRed|jij}} geen visser op deze tegel mogen zetten. Dus besluit {{ColorRed|jij}} om de tegel zo neer te leggen en een visser op de onbezette rivier te zetten.''
}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex16_SharedFeature2.png|align=center|text=''In een latere beurt, trek {{ColorRed|jij}} deze tegel en legt die zo aan dat de 2 rivieren met elkaar verbonden worden tot één enkele langere rivier. Nu staan er 2 vissers op dezelfde rivier. Omdat de rivier nu afgebouwd is, vindt er een puntentelling plaats. De rivier levert 9 punten op (4 tegels plus 5 vissen), en zowel {{ColorRed|jij}} als {{ColorBlue|blauw}} krijgen allebei de volle 9 punten.''
}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex17_SharedFeature3.png|align=center|text=''In de hoop dit bos van {{ColorBlue|blauw}} af te pakken, leg {{ColorRed|jij}} je tegel zo aan en zet een verzamelaar op het bos. De andere verzamelaars op de nabijgelegen tegels hebben geen effect hierop, omdat ze allemaal op aparte bossen staan.''
}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex18_SharedFeature4.png|align=center|text=''In een lagere beurt, trek {{ColorRed|jij}} deze tegel en legt die zo aan dat de 3 losse bossen samen één enkel groter bos vormen. Omdat {{ColorRed|jij}} de meeste meeples op dit bos hebt, krijg {{ColorRed|jij}} 10 punten voor het afgebouwde bos, en krijgt {{ColorBlue|blauw}} geen punten. Alle 3 de meeples gaan terug naar de voorraad van hun eigenaren, en {{ColorRed|jij}} krijgt een extra beurt omdat je een bos met een menhir hebt afgebouwd.''
}}

== Einde van het spel, eindtelling, en bepalen van de winaar ==

Nadat de laatste landtegel (geen menhirtegel) is aangelegd, eindigt het spel aan het einde van die beurt. Aan het einde van het spel worden nu de volgende stappen afgehandeld:
* Laat alle '''hutten''' en '''jagers''' op de tegels staan.
* Verwijder alle andere meeples van de tegels. '''Onafgebouwde bossen en rivieren leveren geen punten meer op'''.

=== Eindtelling ===

==== Puntentelling van hutten op rivierstelsels ====

De speler met de meeste hutten op elk rivierstelsel krijgt '''1 punt voor elke vis''' in dat rivierstelsel. Als meerdere spelers een gelijkspel hebben voor het aantal hutten, dan krijgen ze ieder het volle aantal punten voor dat rivierstelsel. Rivierstelsels hoeven niet afgebouwd te zijn om punten op te leveren.

{{RulesScoring|title=Voorbeeld puntentelling voor een hut|rules=
[[File:Hunters_And_Gatherers2_Ex19_HutScore.png]]

''{{ColorRed|Jij}} hebt 2 hutten op het linker rivierstelsel, en {{ColorBlue|blauw}} heeft er 1. {{ColorRed|Jij}} hebt de meeste hutten, dus krijg jij de 8 punten voor de 8 vissen in dat rivierstelsel.''

''{{ColorYellow|Geen}} en {{ColorBlue|blauw}} hebben elk 1 hut op het rechter rivierstelsel. Ze krijgen elk 10 punten voor de 10 vissen in dat rivierstelsel.''
}}

==== Punttentelling van jagers en graslanden ====

Elke jager krijgt punten voor de dieren in zijn grasland.

[[File:Hunters_And_Gatherers2_Ex20_AnimalScore.png]]

De puntenwaarde van elk dier is staat op het scoretableau. Een '''mammoet''' is '''3 punten''' waard, een '''oeros 2 punten''', en een '''edelhert 1 punt'''.

'''Sabeltandtijgers''' strijden met de jagers om prooi. Zij jagen alleen op edelherten, niet op mammoeten of oerossen. '''Voor elke sabeltandtijger op een grasland, negeer je 1 edelhert op dat grasland'''.

Gebruik de '''afdekfiches''' om de puntentelling van graslanden gemakkelijker te maken door steeds paren van tijgers en edelherten af te dekken. Tel daarna de punten voor overgebleven mammoeten, oerossen, en edelherten. Je '''verliest geen punten''' als er op een grasland meer '''tijgers zijn dan edelherten'''.

Als meerdere spelers een gelijkspel hebben voor de meeste jagers op een grasland, krijgen alle bij het gelijkspel betrokken spelers het volle aantal punten voor dat grasland. Heeft echter één speler de meeste jagers, dan krijgt alleen die speler de punten voor dat grasland.

{{RulesScoring|title=Voorbeeld puntentelling voor een grasland|rules=
[[File:Hunters_And_Gatherers2_Ex21_GrasslandScore.jpg]]

'''Grasland 1''': 1 oeros. {{ColorGreen|Groen}} krijgt 2 punten.

'''Grasland 2''': 1 edelhert, 1 mammoet, 1 sabeltandtijger. {{ColorRed|Rood}} en {{ColorPurple|paars}} krijgen elk 3 punten voor de mammoet. De sabeltandtijger en het edelhert vallen tegen elkaar weg.

'''Grasland 3''': 1 edelhert, 2 sabeltandtijgers. {{ColorBlue|Blauw}} krijgt geen punten, maar verliest er ook geen.

'''Grasland 4''': 2 mammoeten, 2 oerossen, 2 edelherten, 1 sabeltandtijgers. {{ColorRed|Rood}} heeft de meeste jagers en krijgt 11 punten (2 mammoeten = 6 punten, 2 oerossen = 4 punten, en 1 edelhert = 1 punt).

}}

De speler met de meeste punten wint het spel!

In het geval van een gelijkspel, delen de spelers in de overwinning.

== Menhirtegels ==

Menhiren zijn te vinden in bossen, en als een bos met een menhir wordt afgebouwd, krijg je een extra beurt waarin je een menhirtegel trekt en aanlegt.

Na het aanleggen van een menhirtegel, mag je daar zoals gebruikelijk een meeple of hut op zetten.

=== Menhirtegels geven extra mogelijkheden om punten te krijgen ===

Deze tegels hebben meer dieren op hun graslanden en meer vissen in hun meren en rivieren. Verder functioneren ze hetzelfde als normale landtegels.<br/>
[[File:Hunters_And_Gatherers2_Tile_Bonus.png]]<br/><br/>
Elke '''groep paddestoelen''' is 3 punten waar bij het tellen van een bos.<br />
[[File:Hunters_And_Gatherers2_Tile_Mushrooms.png]]<br/><br/>

=== Menhirtegels met onmiddellijke acties ===

Als je een tegel met een onmiddellijke actie aanlegt, moet je de bijbehorende actie onmiddellijk afhandelen.

Je mag een meeple of hut op de tegel zetten, maar dat is niet vereist om de actie af te mogen handelen.

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_Logboat.png|text=Als je de '''boomstamkano''' aanlegt, krijg je onmiddellijk '''2 punten per meer''' in het daarmee verbonden rivierstelsel, inclusief deze tegel. <br /><div>

Hutten die op het rivierstelsel staan hebben geen effect op deze tegel.
</div>
}}

{{RulesScoring|title=Voorbeeld puntentelling met de boomstamkano|rules=
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex22_LogboatScore.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} legt de '''boomstamkano''' aan en krijgt '''8 punten''' voor de 4 <ref>
{{IconArrow}} 
In de spelregels van [[Z-Man Games/nl|'''Z-Man Games''']] staat "8 punten" en "3" meren - in de versie van [[Hans im Glück/nl|'''Hans im Glück''']] staat het correcte aantal van "4" meren.</ref> meren in het rivierstelsel.'' <br />

''Daarna zet {{ColorRed|jij}} een visser, en krijg je 5 punten voor de afgebouwde rivier.'' <ref>
{{IconWorld}}
Je zou ook 7 punten kunnen krijgen door jouw visser op de rivier te zetten waar de hut van {{ColorBlue|blauw}} staat! Er staat een extra vis op die rivier, die aan het oog onttrokken wordt door de hut. Noch de versie van [[Hans im Glück/nl|'''HiG''']] noch die van [[Z-Man Games/nl|'''ZMG''']] vermelden dit.
</ref>
}}
}}

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_HuntingTrap.png|text=Als je de '''jachtval''' aanlegt, volgt er onmiddellijk een kleine graslandtelling.

Je krijgt punten voor de dieren die op de 8 aangrenzende (horizontaal, verticaal en diagonaal) tegels '''in hetzelfde grasland als de jachtval''' staan.

Alle dieren leveren hetzelfde aantal punten op als tijdens de eindtelling, inclusief het wegstrepen van sabeltandtijgers tegen edelherten. Dek alle alle dieren die op deze manier geteld zijn af met afdekfiches. Deze dieren '''doen niet meer mee bij de eindtelling'''.
}}

{{RulesScoring|title=Voorbeeld met de jachtval|rules=
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex23_HuntingTrapScore.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} legt de '''jachtval''' aan en voert de puntentelling uit.''

''Dek eerst de sabeltandtijger en 1 edelhert af (1). {{ColorRed|Jij}} krijgt '''4 punten''' (3 voor de mammoet en 1 voor het overgebleven edelhert).''

''De mammoet uiterst rechts levert geen punten op, omdat die zich op een ander grasland bevindt.''

''Dek alle getelde dieren af (2).''
}}
}}

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_Shaman.png|text=Als je de '''medicijnman''' aanlegt, mag je <ref>{{IconArrow}} In een eerder versie van de spelregels van [[Z-Man Games/nl|'''ZMG''']] stond dat je 1 van jouw meeples uit het spel "'''moet'''" moet nemen, in plaats van dat het "'''mag'''".</ref> onmiddellijk '''één van jouw meeples''' terug in voorraad nemen zonder er punten voor te krijgen. <br /><div>

Het maakt niet uit op welke tegel de meeple staat die teruggenomen wordt.
</div>
}}

=== Menhirtegels die effect hebben op de eindtelling ===

Deze tegels veranderen de waarde van het rivierstelsel of het grasland waarmee ze verbonden zijn.

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_PitTrap.png|text=De '''grote val''' wijzigt de puntentelling voor het ermee verbonden grasland.

'''Elk dier''' (mammoet, oeros, edelhert) op de 8 aan deze tegel aangrenzende (horizontaal, verticaal, en diagonaal) tegels '''in hetzelfde grasland''' levert '''dubbele punten''' op.

Sabeltandtijgers en edelherten worden nog steeds tegen elkaar weggestreept, maar de speler voor wie de puntentelling wordt uitgevoerd mag ervoor kiezen om een edelhert verder van de val af te dekken.
}}

{{RulesScoring|title=Voorbeeld met de grote val|rules=
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Ex24_PitTrapScore.png|align=center|text=''{{ColorRed|Jij}} voert de puntentelling uit voor het grasland met de grote val.''

''Eerst eet de sabeltandtijger het edelhert, daarna krijg je '''20 punten''' (12 voor de 2 mammoeten en 8 voor de 2 oerossen).''

''Het edelhert aan de rechterkant telt niet mee voor de puntentelling van dit grasland omdat het op en ander grasland staat.''
}}

}}

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_Fire.png|text=Het '''vuur verjaagt alle sabeltandtijgers''' op het ermee verbonden grasland.

Dek bij het afhandelen van de eindtelling alle sabeltandtijgers op op dat grasland af, maar geen edelherten.
}}

{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_Raft.png|text=Het '''vlot''' zorgt dat het rivierstelsel waar het in ligt meer punten oplevert.

Naast 1 punt voor elke vis in dit rivierstelsel, levert de puntentelling nu ook '''1 punt voor elk meer''' in het rivierstelsel op voor de speler die de punten krijgt.
}}

== Credits ==

Spelontwerp: [[Klaus-Jürgen Wrede/nl|Klaus-Jürgen Wrede]], Bernd Brunnhofer

Illustraties: [[Marcel Gröber/nl|Marcel Gröber]]

Lay-out: Christof Tisch

Vertaling Engelse spelregels: Adam Marostica

== Tegelverdeling ==

'''Aantal normale tegels: 79'''
{{BeginTileList|width=100%}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_01.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_02.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_03.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_04.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_05.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_06.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_07.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_08.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_09.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_10.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_11.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_12.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_13.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_14.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_15.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_16.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_17.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_18.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_19.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_20.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_21.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_22.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_23.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_24.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_25.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_26.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_27.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_28.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_29.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_30.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_31.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_32.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_33.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_34.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_35.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_36.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_37.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_38.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_39.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_40.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_41.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_42.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_43.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_44.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_45.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_46.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_47.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_48.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_49.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_50.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_51.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_52.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_53.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_54.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_55.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_56.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_57.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_58.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_59.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_60.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_61.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_62.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_63.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_64.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_65.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_66.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_67.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_68.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_69.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_70.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_71.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_72.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_73.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_74.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_75.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_76.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_77.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_78.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_Start.jpg|count=1|countextra=(Starttegel)}}
{{EndTileList}}

'''Aantal bonustegels: 16'''
{{BeginTileList|width=100%}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B01.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B02.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B03.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B04.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B05.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B06.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B07.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B08.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B09.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B10.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B11.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B12.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B13.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B14.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B15.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Tile_B16.jpg|count=1}}
{{EndTileList}}

'''Aantal puntentegels: 5'''
{{BeginTileList|width=700px}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Score50.jpg|align=center|text=Voorkant}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers2_Score100.jpg|textbefore=&nbsp;|align=center|text=Achterkant}}
{{EndTileList}}

{{FootnoteIconPara}}

{{Category|Completed}}
{{Category|Spinoff}}
{{Category|Hunters and Gatherers v2}}