View source for Carcassonne Game Reference/nl

<onlyinclude>
== Uitbreidingenkiezer ==

<div class="showAll" id="_Expansion_Selector_"></div>
<div class="showWhenDone" id="_Tabs_Container_" style="display:none;" data-fixed-edition="{{{1|}}}"></div>
<div class="hideWhenDone"><br /><br />'''Metamorfoseren...'''<br /><br /></div>

== Speloverzicht ==
door Meepledrone

<div class="hideWhenDone"><br /><br />'''Metamorfoseren...'''<br /><br /></div>
<div class="showWhenDone" id="GameReference" style="display: none;">
'''Inleiding'''

<ul>
<li>Dit deel beschrijft in vogelvlucht het verloop van een spel Carcassonne.</li>
<li class="showAll">De woorden "je" of "jij" verwijzen in dit deel naar de speler die aan de beurt is.</li>
<li class="showAlternativeRulesMessage">{{ColorYellow|Stappen in het geel betekenen een afwijking van de officiële }}[[Hans_im_Glück/nl|'''HiG''']]{{ColorYellow| spelregels.}}</li>
<li class="showMark wica-highlight">'''Stappen in het blauw komen uit andere edities van Carcassonne en zijn waar nodig met wat creativiteit aangepast voor de voorkeursversie.'''</li>

'''Samenvatting speloverzicht'''

{| class="wica-table wica-counter-reset"
|-
! Fases & Hoofdacties
|-
|

{| cellpadding="5" cellspacing="10" style="border-collapse: initial;"
| colspan="2" style="background-color: #eeeeee;" | [[:#Preparation|'''<span class="wica-counter-show"></span>. Voorbereiding''']]
|-
| colspan="2" | Gereedmaken van het speelveld en het speelmateriaal dat tijdens het spel gebruikt gaat worden.
|-
| colspan="2" style="border: 2px dotted #888888; /*background-color: #ffffff;*/ border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" |
'''Hoofdactiviteiten:'''
<ol>
<li>Uitbreidingen en spelregels bepalen</li>
<li>Starttegel(s) klaarleggen</li>
<li>Overige tegels voor het spel klaarleggen</li>
<li>Speelmateriaal dat tijdens het spel gebruikt wordt opzij leggen</li>
<li>Speelfiguren en overig speelmateriaal onder de spelers verdelen</li>
<li>Scorepionnen op het scoretableau zetten</li>
</ol>
|}

|- class="showRivers_Any"
|
{| cellpadding="5" cellspacing="10" style="border-collapse: initial;"
| colspan="2"  style="background-color: #eeeeee;" class="markWE" | '''<span class="wica-counter-show"></span>. De rivier neerleggen'''
|-
| colspan="2" class="markWE"| Riviertegels leggen.
|-
| width="50%" style="border: 2px dotted #888888; background-color: #ffffff; border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" |
'''<span class="showC1_Graphics">[[Order of Play (1st edition)/nl|Speelvolgorde]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Order of Play/nl|Speelvolgorde]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Order of Play/nl|Speelvolgorde]]</span>''':
<ol>
<li>Tegel leggen</li>
<li>Een <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span> plaatsen</li>
<li class="showFairyOrSheepOrAbbot">Puntentellingen afhandelen</li>
</ol>
| width="50%" style="border: 2px dotted #9E2322; background-color: #FBC9C3; text-align: center; border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" | <span class="showFairyOrSheepOrAbbot">'''<span class="showC1_Graphics">[[Scoring During the Game (1st edition)/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Scoring During the Game/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Scoring During the Game/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span>'''<br />(Beperkte puntentelling <ref><span class="showFootnote showFairyOrSheepOrAbbot">
{{IconWorld}}
Tijdens de neerleggen van de rivier beperkt de puntentelling zich tot deze gevallen:
<ul>
<li class="showFairy markWE">Punten voor de fee</li>
<li class="showSheep markWE">Punten voor de actie "kudde naar de stal drijven"</li>
<li class="showAbbot markWE">Punten voor de abt</li>
</ul>
</span>
</ref>)</span><span class="showNotFairyAndNotSheepAndNotAbbot">(geen puntentelling van toepassing)</span>
|}

|-
|
{| cellpadding="5" cellspacing="10" style="border-collapse: initial;"
| colspan="2"  style="background-color: #eeeeee;" | '''<span class="wica-counter-show"></span>. Speelrondes'''
|-
| colspan="2" | <span class="showC1">Ga door met het spel tot alle tegels op zijn.</span><span class="showC2">Ga door tot geen van de spelers nog een tegel aan kan leggen:
<ul>
<li>Gewone tegel</li>
<li class="showAbbey">Abdij-tegel</li>
<li class="showHalflings">Halfling-tegel</a>
<li class="showWondersOfHumanity">Wonder-tegel</a>
</ul>
</span>
|-
| width="50%" style="border: 2px dotted #888888; background-color: #ffffff; border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" |
'''<span class="showC1_Graphics">[[Order of Play (1st edition)/nl|Spelverloop]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Order of Play/nl|Spelverloop]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Order of Play/nl|Spelverloop]]</span>''':
<ol>
<li>Landtegel leggen</li>
<li>Een <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span> plaatsen<br /><span class="showDragonAndC1 markWE">(2b. Verplaats de draak - for HiG &amp; ZMG)</span><span class="showDragonAndC2 markWE">(2b. Verplaats de draak)</span></li>

<li>Punten voor een project tellen<br /><span class="showDragonAndC1 markWE">{{ColorYellow|(3b. De draak verplaatsen - voor RGG)}}</span></li>
<li>Aanvullende acties</li>
</ol>
| width="50%" style="border: 2px dotted #9E2322; background-color: #FBC9C3; text-align: center; border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" | '''<span class="showC1_Graphics">[[Scoring During the Game (1st edition)/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Scoring During the Game/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Scoring During the Game/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span>'''
|}

|- class="showAbbeyAndC1"
| 
{| cellpadding="5" cellspacing="10" style="border-collapse: initial;"
| colspan="2"  style="background-color: #eeeeee;" class="markWE" | '''<span class="wica-counter-show"></span>. Extra abdij-ronde'''
|-
| colspan="2" class="markWE" | Als er nog ongebruikte abdijtegels zijn, ga dan nog een ronde door om alle spelers in de gelegenheid te stellen die te leggen.
|-
| width="50%" style="border: 2px dotted #888888; background-color: #ffffff; border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" |
'''<span class="showC1_Graphics">[[Order of Play (1st edition)/nl|Spelverloop]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Order of Play/nl|Spelverloop]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Order of Play/nl|Spelverloop]]</span>''':
<ol>
<li>Tegel leggen</li>
<li>Een <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span> plaatsen</li>
<li>Puntentellingen afhandelen</li>
<li>Aanvullende acties</li>
</ol>
| width="50%" style="border: 2px dotted #9E2322; background-color: #FBC9C3; text-align: center; border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" | '''<span class="showC1_Graphics">[[Scoring During the Game (1st edition)/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Scoring During the Game/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Scoring During the Game/nl|Puntentelling tijdens het spel]]</span>'''
|}

|-
|
{| cellpadding="5" cellspacing="10" style="border-collapse: initial;"
| colspan="2"  style="background-color: #eeeeee;" | [[:#Final scoring | '''<span class="wica-counter-show"></span>. Eindtelling''']]
|-
| colspan="2" | Eindtelling uitvoeren.
|-
| width="50%" style="border: 2px dotted #888888; /*background-color: #ffffff;*/ border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" |
'''Hoofdactiviteiten:'''
<ol>
<li class="showPrepareFinalScoring">Eindtelling voorbereiden</li>
<li>Eindtelling afhandelen</li>
</ol>
| width="50%" style="border: 2px dotted #9E2322; background-color: #FBC9C3; text-align: center; border-radius: 15px; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px;" | '''<span class="showC1_Graphics">[[Scoring After the Game (1st edition)/nl|Puntentelling aan het einde van het spel]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Scoring After the Game/nl|Puntentelling aan het einde van het spel]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Scoring After the Game/nl|Puntentelling aan het einde van het spel]]</span>'''
|}

|}

</div>

== <span id="Preparation"></span>Voorbereiding ==

<div class="hideWhenDone"><br /><br />'''Metamorfoseren...'''<br /><br /></div>
<div class="showWhenDone wica-counter-reset" id="OrderOfPlay" style="display: none;">
'''Inleiding'''

<ul>
<li>Dit gedeelte dient als gids bij het klaarmaken van de teafel en het speelmateriaal dat tijdens het spel gebruikt gaat worden.</li>
<li class="showMark wica-highlight">'''Stappen in het blauw komen uit andere edities van Carcassonne en zijn, zonodig met enige creativiteit, aangepast aan de voorkeursversie.'''</li>
</ul>

'''Samenvatting van de voorbereiding'''

'''<span class="wica-counter-show"></span>. Uitbreidingen en regels bepalen'''
<ol class="wica-list">
<li class="showAll">Bepaal welke '''editie van Carcassonne''' als basis voor het spel gebruikt gaat worden
  <ul>
  <li class="showC1_Graphics markC2 markWE">Eerste editie (C1)</li>
  <li class="showC2_Graphics markC1 markWE">Tweede editie (C2) en/of derde editie (C3)</li>
  <li class="showWE_Graphics markC1 markC2">Winter-editie (WE)</li>
  </ul>
</li>
<li class="showAll">Bepaal of, en zo ja welke, '''uitbreidingen''' aan het basisspel worden toegevoegd</li>
<li class="showAll">Maak een keuze uit '''variaties in de regels''' -afhankelijk van de gekozen editie(s)- of huisregels, bereik overeenstemming over mogelijke interpretatieverschillen die tot misverstanden of tegenstrijdigheden zouden kunnen leiden.</li>
<li class="showall">Wijs de jongste deelnemer aan als '''beginspeler''' (tenzij anders afgesproken)</li>
</ol>

'''<span class="wica-counter-show"></span>. Starttegel(s) voorbereiden'''

<ol class="wica-list">
<li class="showAll">Leg de starttegel(s), al dan niet volgens de gekozen uitbreidingen, apart
  <ul>
  <li class="showAll">'''Gewone starttegel'''</li>
  <li class="showClassicRiver">'''Riviertegels''' uit:
    <ul>
    <li class="showRiverI">'''De rivier I<span class="markC2 markWE">/III</span>'''<span class="showRiverII markWE"> (verwijder de tegels "Bron" en "Meer")</span><span class="showGQ11AndNotRiverII markC2 markWE"> (verwijder de tegel "Bron")</span></li>
    <li class="showRiverII markWE">'''De rivier II'''<span class="showGQ11"> (verwijder de tegel "Bron")</span></li>
    <li class="showGQ11 markC2 markWE">'''GQ #11''' (voeg de tegel "Bron" en de andere riviertegel toe)</li>
    <li class="showCutCassonne markC1 markWE">'''KnipCassonne''' (riviertegels toevoegen)</li>
    </ul>
  </li>
  <li class="show20thAnniversaryRiver">'''Rivier tegels''' van:
    <ul>
    <li class="showRiverI">'''River I<span class="markC2 markWE">/III</span>''' (verwijder de bron en meer tegels)</li>
    <li class="showRiverII markWE">'''River II'''(verwijder de brontegel en het einde van de rivier met een stad)</li>
    <li class="show20thAnniversaryRiver markC1 markWE">'''20-jarig Jubileum Rivier'''</li>
    <li class="showGQ11 markC2 markWE">'''GQ #11''' (verwijder de brontegel maar voeg de andere riviertegel toe)</li>
    <li class="showCutCassonne markC1 markWE">'''KnipCassonne''' (voeg riviertegels toe)</li>
    </ul>
  </li>
  <li class="showCountOfCarcassonne markWE">De tegels van de stad '''Carcassonne''' en het speelstuk '''Graaf'''</li>
  <li class="showGhostsCastlesAndCemeteries_Any markC1 markWE">'''Spoken, Spookslotten & Kerkhoven''' 2x2 starttegel</li>
  <li class="showWheelOfFortune markC2 markWE">De tegel '''Rad van Fortuin''' en het speelstuk '''groot varken'''</li>
  <li class="showWindRoses markC2 markWE">Oranje '''windroos''' tegel</li>
  <li class="showTeacher markC2 markWE">De tegels '''School''' en het speelstuk '''leraar'''</li>
</li>
  <li class="showMarketsOfLeipzig markC1 markWE">De tegels '''Markten van Leipzig'''</li>
</li>
  <li class="showSpielDoch2018 markC1 markWE">De tegels '''Spiel Doch! 02/2018''' (indien gebruikt als starttegels)</li>
  </ul>
</li>
<li class="showAll">Leg de starttegel(s) open midden op tafel
  <ul>
  <li class="showBasicStart">Leg de '''gewone starttegel'''. <span class="showGingerbreadMan markC1 markC2">Plaats het '''Peperkoekmannetje''' op het stadsdeel.</span></li>
  <li class="showComplexStart">Leg de '''gewone starttegel''' terug in de doos<span class="showTeacher markC2 markWE"> tenzij je met '''De School''' speelt</span>.<span class="showGingerbreadMan markC1 markC2"> Wees erop voorbereid om het '''Peperkoekmannetjes''' op een stadsdeel te plaatsen van de eerstgelegde tegel waar er tenminste één op staat. <span class="showRivers_Any">(Als er geen andere starttegel gebruikt is, kan dit een riviertegel zijn.)</span></span>
  </li>
  <li class="showTeacher markC2 markWE">Leg de '''school''' met het speelstuk '''leraar''' naast de gewone starttegel</li>
  <li class="showCountOfCarcassonne markWE">Leg de stadstableaus van de '''Stad Carcassonne''' neer en plaats de speelfiguur '''Graaf''' op de stadswijk Het kasteel</li>
  <li class="showGhostsCastlesAndCemeteries_Any markC1 markWE">Leg de 2x2 starttegel van '''Spoken, Spookslotten en Kerkhoven''' klaar</li>
  <li class="showWheelOfFortune markC2 markWE">Leg het '''Rad van Fortuin''' neer en zet de speelfiguur '''groot varken''' op het "Fortuin" deel</li>
  <li class="showMarketsOfLeipzig markC1 markWE">Leg de tegels '''Markten van Leipzig''' neer</li>
  <li class="showWindRoses markC2 markWE">Leg de oranje tegel '''windroos''' neer</li>
</li>
  <li class="showSpielDoch2018 markC1 markWE">Leg de tegels '''Spiel Doch! 02/2018''' neer (indien gebruikt als starttegels)</li>

  <li class="showRivers_Any">Place the '''rivierbron''' tegel en bereid de andere riviertegels voor
    <ul>
    <li class="showRiverII markWE">Scheid de tweesprong tegel. </li>
    <li class="showAll">Scheidt het meer <span class="showClassicRiver">tegel</span><span class="show20thAnniversaryRiver">tiles</span> </li>
    <li class="showAll">Schud alle andere riviertegels en leg ze op een stapel met de beeldzijde naar beneden met<span class="showRiverII markWE"> de tweesprong tegel bovenop en</span> het meer <span class="showClassicRiver">tile</span><span class="show20thAnniversaryRiver">tegel</span> onderaan</li>
    </ul>
  </li>
  </ul>
</li>
</ol>

'''<span class="wica-counter-show"></span>. De overige tegels voor het spel voorbereiden'''

<ol class="wica-list">
<li class="showRemoveExtraTiles markWE">Verwijder extra tegels uit het spel:
  <ul>
  <li class="showGQ11AndNotRivers markC2">Riviertegels uit '''CG#11'''</li>
  <li class="showCutCassonneAndNotRivers markC1 markWE">Riviertegels uit '''KnipCassonne'''</li>
  <li class="showDarmstadt markC2 markWE">Optioneel: 2 van de 6 <span class="showC1">kloosters</span><span class="showC2">kloosters</span> uit het basisspel als je de kerken van Darmstadt aan het spel toevoegt zonder andere uitbreidingen</li>
  <li class="showMonasteries markWE">De 6 <span class="showC1">kloosters</span><span class="showC2">kloosters</span> uit het basisspel als je de '''Duitse kloosters''' <span class="markC2">of '''Nederlandse & Belgische kloosters'''</span><span class="markC1"> of '''Japanse gebouwen'''</span> aan het spel toevoegt</li>
  <li class="showBathhouses markC1 markWE">Extra '''Badhuizen'''
    <ul>
    <li>2 spelers: gebruik 4 badhuizen</li>
    <li>3 spelers: gebruik 5 badhuizen</li>
    <li>4-6 spelers: gebruik 6 badhuizen</li>
    </ul>
  </li>
  <li class="showPeasantRevolts markC1 markWE">Verwijder 3 van de 12 '''Boerenopstand'''-tegels nadat je deze geschud hebt. Gebruik dus maar 9 tegels</li>
  </ul>
</li>
<li>Schud de resterende landtegels<span class="showPlague markC2 markWE"> (leg er 17 apart als je '''De Pest''' speelt)</span>
  <ul>
  <li class="showAll">Leg ze gedekt in stapels op tafel</li>
  <li class="showTradersAndBuilders_Any markWE">Doe ze, indien gewenst, en de tegelzak</li>
  <li class="showTower markWE">Leg ze, indien gewenst, in de toren</li>
  </ul>
</li>
<li class="showAbbey markWE">Verdeel de '''abdij'''-tegels: 1 voor elke speler</li>
<li class="showHalflings markWE">Verdeel de '''Halfjes'''-tegels aan de hand van het aantal gebruikte sets Halfjes:
  <ul>
  <li>1 set (12 tegels): 2 tegels per speler</li>
  <li>2 sets (24 tegels): 3 tegels (of meer, indien afgesproken) per speler</li>
  </ul>
Twee mogelijke opties:
  <ul>
  <li>Eerste spel: Schud de Halfjestegels <span class="showC2">(behalve die met uitbreidingssymbolen)</span> gedekt en elke speler krijgt de tegels.</li>
  <li>Latere spellen: Leg de Halfjestegels open op tafel. Elke speler, te beginnen met de laatste speler en tegen de klok in, kiest een Halfje totdat alle spelers het vereiste aantal tegels hebben.</li>
  </ul>
</li>
<li class="showGermanCastles markWE">Verdeel de tegels '''Duitse burcht''', afhankelijk van het aantal spelers:
  <ul>
  <li>2-3 spelers: 1 of 2 tegels</li>
  <li>4-6 spelers: 1 tegel</li>
  </ul>
Twee mogelijke opties:
  <ul>
  <li>Elke speler kiest de tegel (of tegels) van haar of zijn keuze.</li>
  <li>Schud de tegels en verdeel ze willekeurig.</li>
  </ul>
</li>
<li class="showWondersOfHumanity markC1 markWE">Kies '''wonder'''-tegels: 1 of 2 per speler ('''Opmerking:''' Als je met één set spelt, kunnen er maar 4 spelers zijn).</li>
</ol>

'''<span class="wica-counter-show"></span>. Overig speelmateriaal dat tijdens het spel nodig is opzij leggen'''

<ol class="wica-list">
<li class="showTilesAndTokens markWE">Tegels en fiches:
  <ul>
  <li class="showInnsAndCathedrals_Any">'''Puntentegels met 50/100'''</li>
  <li class="showTraders">'''Handelswarenfiches'''</li>
  <li class="showKingAndRobber">'''De tegels met de koning en de roofridder<span class="showC2 markC1"> met de bijbehorende fiches</span>'''</li>
  <li class="showSheep">'''Schaaps- en wolfsfiches:''' in de buidel</li>
  <li class="showCircus markC1">'''Dierfiches:''' geschud in een gedekte stapel</li>
  <li class="showMessages">'''Nieuwsberichten-tegels:''' geschud in een gedekte stapel</li>
  <li class="showPlague markC2">'''Pestfiches:''' uitbraak- en vlooienfiches</li>
  <li class="showPorxada markC2">'''La Porxada-fiches''', indien beschikbaar</li>
  <li class="showFruitBearingTrees markC1">'''Fruitbomenfiches:''' in 6 gedekte stapels op fruitsoort gesorteerd.</li>
  </ul>
</li>
<li class="showWoodenFiguresAndMore markWE">Houten speelfiguren en ander speelmateriaal:
  <ul>
  <li class="showFairy">'''Fee'''</li>
  <li class="showDragon">'''Draak'''</li>
  <li class="showCatapult markC2">'''Houten katapult''' and '''lineaal'''</li>
  <li class="showCircus markC1">'''Circustent'''</li>
  <li class="showGhosts markC1">'''15 spoken'''</li>
  <li class="showGuardMeeples markC1">'''3 bewakings<span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> in elke spelerskleur</li>
  <li class="showFlier">'''Vliegtuigen-dobbelsteen'''</li>
  <li class="showFerries">'''Veerboten'''</li>
  <li class="showGoldmines">'''Goudstaven'''<span class="showC2 markC1"> en de bijbehorende '''overzichtstegel'''</span></li>
  <li class="showMage">'''Tovenaar'''</li>
  <li class="showWitch">'''Heks'''</li>
  <li class="showGingerbreadMan markC1 markC2">'''Peperkoekmannetje'''</li>
  <li class="showEasterInCarcassonne markC2 markWE">'''Paashaas'''</li>
  <li class="showEasterInCarcassonne markC2 markWE">'''40 Paaseieren'''</li>
  <li class="showEasterInCarcassonneAndNotFlier markC2 markWE">'''Normale dobbelsteen''', als de dobbelsteen van de Vliegtuigen niet beschikbaar is</li>
  </ul>
</li>
<li>Leg het scoretableau aan de rand van de tafel. <span class="showGhostsCastlesAndCemeteries_Any">Je kunt het scoretableau dat bij '''Spoken, Spookslotten & Kerkhoven''' zit gebruiken in plaats van die van het basisspel.</span>
</li>
<li class="showGifts markC1 markWE">Schud '''Geschenk'''-kaarten en leg ze in een gedekte stapel bij het scoretableau.</li>
<li class="showWondersOfHumanity markC1 markWE">Leg de gekozen '''wonder'''-tegels open bij het scoretableau.</li>
<li class="showLandSurveyors">De puntentegels van '''De Landmeters''' voorbereiden:
  <ul>
  <li>Schud de puntentegels en leg ze gedekt in drie stapels (steden, wegen en kloosters) naast het scoretableau</li>
  <li>Neem de bovenste puntentegel van elke stapel en leg die naast de bijbehorende stapel als initiële actieve puntentegel</li>
  </ul>
</ol>

'''<span class="wica-counter-show"></span>. De speelfiguren en ander speelmateriaal onder de spelers verdelen'''

<ol class="wica-list">
  <li class="showAll">Verdeel de speelfiguren per kleur over de spelers
    <ul>
      <li>'''Gewone <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span>:''' <span class="showNotGuardMeeples">8</span><span class="showGuardMeeples">6</span><span class="showMarketsOfLeipzig markC1 markWE">+ (1 of 2, aan te raden voor de '''Markten van Leipzig''')</span><span class="showWondersOfHumanity markC1 markWE"> + (1 of 2 voor '''De Wonderen der Mensheid''')</span>
        <ul class="showMarketsOfLeipzig markC1 markWE">
          <li>Als er gespeeld wordt met '''De Markten van Leipzig''' is het aan te raden extra <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> toe te voegen aangezien die met deze uitbreiding snel opraken:
            <ul>
              <li>Voeg, indien beschikbaar, 1 gewone <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span> toe bij C2 spelregels</li>
              <li>Voeg, indien beschikbaar, 2 gewone <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> toe bij C3 spelregels.</li>
            </ul>
          </li>
        </ul>
        <ul class="showWondersOfHumanity markWE">
          <li>Als er gespeeld wordt met '''De Wonderen der Mensheid''':
            <ul>
              <li>Voeg 1 gewone <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span> of een ander ongebruikt speelstuk in de spelerskleur toe om als '''wondermarkering''' te gebruiken.</li>
              <li>Voeg 1 gewone <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span> of een ander ongebruikt speelstuk in de spelerskleur toe om als tweede '''wondermarkering''' te gebruiken, als met twee wonderen gespeeld wordt.</li>
            </ul>
          </li>
        </ul>
      </li>
      <li class="showPig markWE">'''Varken:''' 1</li>
      <li class="showBuilder markWE">'''Bouwmeester:''' 1</li>
      <li class="showTower markWE">'''Toren<span class="showC1">delen</span><span class="showC2">delen</span>''', afhankelijk van het aantal spelers
        <ul>
          <li>2 spelers: 10 toren<span class="showC1">delen</span><span class="showC2">delen</span></li>
          <li>3 spelers: 9 toren<span class="showC1">delen</span><span class="showC2">delen</span></li>
          <li>4 spelers: 7 toren<span class="showC1">delen</span><span class="showC2">delen</span></li>
          <li>5 spelers: 6 toren<span class="showC1">delen</span><span class="showC2">delen</span></li>
          <li>6 spelers: 5 toren<span class="showC1">delen</span><span class="showC2">delen</span></li>
        </ul>
      </li>
      <li class="showMayor markWE">'''Burgemeester:''' 1</li>
      <li class="showWagon markWE">'''Transportwagen:''' 1</li>
      <li class="showBarn markWE">'''Herenboerderij:''' 1</li>
      <li class="showBridges markWE">'''Bruggen''', afhankelijk van het aantal spelers
        <ul>
          <li>2-4 spelers: 3 bruggen</li>
          <li>5-6 spelers: 2 bruggen</li>
        </ul>
      </li>
      <li class="showSheep markWE">'''Herder:''' 1</li>
      <li class="showRingmaster markC1 markWE">'''Circusdirecteur:''' 1</li>
      <li class="showGuardMeeples markC1 markWE">'''Bewakings<span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span>:''' 2 (de andere 3 zijn al opzijgelegd)</li>
      <li class="showMessages markWE">'''Vrouwelijke <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span>:''' 1</li>
      <li class="showRobbers markWE">'''Rover:''' 1</li>
      <li class="showPhantom markC2 markWE">'''Fantoom:''' 1</li>
      <li class="showAbbot markC1 markWE">'''Abt:''' 1</li>
      </ul>
    </li>
    <li class="showPrepareTokens markWE">Verdeel de fiches over de spelers
      <ul>
      <li class="showCatapult markC2 markWE">'''Katapultfiches:''' 4, één van elk soort</li>
      <li class="showCastles markWE">'''Burchtfiches''', afhankelijk van het aantal spelers
        <ul>
          <li>2-4 spelers: 3 burchten</li>
          <li>5-6 spelers: 2 burchten</li>
        </ul>
      </li>
      <li class="showTunnel markC2 markWE">'''Tunnelfiches''', afhankelijk van het aantal spelers
        <ul>
          <li>2 spelers: 6 tunnelfiches (3 sets)</li>
          <li>3 spelers: 4 tunnelfiches (2 sets)</li>
          <li>4-6 spelers: 2 tunnelfiches (1 set) in de kleur van de speler</li>
        </ul>
      </li>
      <li class="showLittleBuildings markC2 markWE">'''Kleine gebouwen''', afhankelijk van het aantal spelers en de toegepaste spelregels
        <ul>
        <li>Normale spelregels (geen onderscheid tussen de gebouwtypen)
          <ul>
            <li>2 spelers: 9 gebouwen</li>
            <li>3 spelers: 6 gebouwen</li>
            <li>4 spelers: 4 gebouwen</li>
            <li>5-6 spelers: 3 gebouwen</li>
          </ul>
        </li>
        <li>Variant: onderscheid tussen de gebouwtypen
          <ul>
            <li>2 spelers: 3 torens + 3 huizen + 3 schuren</li>
            <li>3 spelers: 2 torens + 2 huizen + 2 schuren</li>
            <li>4-6 spelers: 1 toren + 1 huis + 1 schuur</li>
          </ul>
        </li>
        </ul>
      </li>
      <li class="showTollkeepers markC1 markWE">'''Tolhuisfiche:''' 1 in de kleur van de speler</li>
      <li class="showBets markC1 makWE">'''Wedfiches:''' 6 in elke spelerskleur (gedekt neergelegd)</li>
    </ul>
  </li>
</ol>

'''<span class="wica-counter-show"></span>. Plaats de scorepionnen op het scoretableau en maak je klaar om te beginnen'''

<ol class="wica-list">
  <li class="showWondersOfHumanity markC1 markWE">Als er met '''De Wonderen der Mensheid''' gespeeld wordt:
    <ul>
      <li>Zet per speler '''1 gewone <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span>''' en '''1 wondermarkering''' (beide worden uit eigen voorraad genomen) naast '''veld 10''' van het scoretableau.</li>
      <li>Zet, als de variant met twee wonderen gespeeld wordt per speler '''1 wondermarkering''' (uit eigen voorraad) naast '''veld 50''' van het scoretableau.</li>
    </ul>
  </li>
  <li class="showAll">Zet '''1 gewone <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span>''' per speler (uit diens voorraad) op '''veld 0''' van het scoretableau (deze dient als '''scorepion''').</li>
  <li class="showMessages markWE">Zet de '''vrouwelijke <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span>''' op veld 0 van het scoretableau.</li>
</div>
</ol>

== <span id="Final scoring"></span>Eindtelling ==

<div class="hideWhenDone"><br /><br />'''Metamorfoseren...'''<br /><br /></div>
<div class="showWhenDone wica-counter-reset" id="OrderOfPlay" style="display: none;">
'''Inleiding'''

<ul>
<li>Dit deel dient als gids voor de eindtelling.</li>
<li>Pas de '''<span class="showC1_Graphics">[[Scoring After the Game (1st edition)/nl|Puntentelling aan het einde van het spel]]</span><span class="showC2_Graphics">[[Scoring After the Game/nl|Puntentelling aan het einde van het spel]]</span><span class="showWE_Graphics">[[Winter Scoring After the Game/nl|Puntentelling aan het einde van het spel]]</span> toe'''<li>
<li class="showMark wica-highlight">'''Stappen in het blauw komen uit andere edities van Carcassonne en zijn, waar nodig met enige creativiteit, aangepast voor gekozen versie.'''</li>
</ul>

'''Samenvatting eindtelling'''

<div class="showPrepareFinalScoring">
'''<span class="wica-counter-show"></span>. Maak je klaar voor de eindtelling''' 

<li class="showMessages markWE">Elke speler '''telt de punten van zijn <span class="showC1">scorepionnen</span><span class="showC2">scorepionnen</span>'''bij elkaar op. Vervolgens zet elke speler één <span class="showC1">scorepion</span><span class="showC2">scorepion</span> op het totaal behaalde aantal en haalt de andere eraf. Bij de eindtelling worden er geen nieuwsberichten meer getrokken.</span>

<li class="showRobbers markWE">Iedere speler waarvan de '''rover''' op het scoretableau staat krijgt 3 punten en neemt deze terug in voorraad</li>

<li class="showGifts markC1 markWE">Elke speler krijgt 2 punten per ongeopende '''geschenk''' kaart in hun voorraad en verwijdert ze</li>

<li class="showCircus markC1 markWE">Handel de '''circustelling''' en verwijder de circustent</li>

<li class="showBets markC1 markWE">Handel de '''weddenschappen''' op het speelveld apart af. Elke eigenaar van een weddenschap bepaalt, indien er meerdere opties zijn, voor welk project die geldt.</li>

<li class="showCastles markWE">Verwijder de '''burchtheren''' die nog op normale burchten het speelveld staan<span class="showGhosts markC1"> evenals eventuele spoken die erbij staan</span></li>

<li class="showCemeteries markWE">Verwijder '''kerkhofbeheerders''' van het speelveld<span class="showGhosts markC1"> evenals eventuele spoken die erbij staan</span></li>

<li class="showGoldmines markWE">Verwijder de '''goudstaven''' die nog op het speelbord liggen</li>

<li class="showEasterInCarcassonne markC2 markWE">Verwijder de '''Paashaas'''</li>

<li class="showCountOfCarcassonne markWE">'''Verplaats <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> vanuit <span class="showC1">het  stadskwartier</span><span class="showC2">de stadswijk</span> Markt van de stad Carcassonne''' naar weiden, mits de speelfiguur '''Graaf''' daar niet staat. De speler links van de speler die de laatste tegel van het spel heeft gelegd begint. Daarna volgen de andere spelers met de klok mee. Iedere speler mag  steeds één <span class="showC1">horige</span><span class="showC2">meeple</span> verplaatsen. Dit gaat zo door tot er geen <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> op de markt meer over zijn. <span class="showC1">Nu mogen <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> uit andere <span class="showC1">stadskwartieren</span><span class="showC2">stadswijken</span> verplaatst worden.</span><span class="showC2">Geen van de <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> uit andere <span class="showC1">stadskwartieren</span><span class="showC2">stadswijken</span> mogen nog verplaatst worden.</span>
<ul class="showBarn">
<li>Tel alle <span class="showC1">horigen</span><span class="showC2">meeples</span> op <span class="showC1">boerderijen</span><span class="showC2">weiden</span> met een '''herenboerderij'''.</li>
</ul>
</li>

<li class="showWondersOfHumanity markC1 markWE">Tel de punten voor de '''wonderen''' die aan het einde van het spel geteld moeten worden, indien er daarvan gekozen en aangelegd zijn tijdens het spel.</li>
</ol>
</div>

'''<span class="wica-counter-show"></span>. Eindtelling uitvoeren'''

<ol class="wica-list">
<li class="showAll">Tel de punten van alle niet afgebouwde projecten<span class="showAcrobats markC1 markWE"> en ongetelde speelfiguren</span><span class="showSheepAndNotAcrobats markWE"> en ongetelde speelfiguren</span><span class="showFairyAndNotRingmaster markWE"> rekening houdend met de  '''fee'''</span><span class="showFairyAndRingmaster markWE"> rekening houdend met de  '''fee'''<span class="showFairyAndRingmaster markC1"> en de '''circusdirecteur'''</span></span><span class="showNotFairyAndRingmaster markC1 markWE"> rekening houdend met de '''circusdirecteur'''</span> <span class="showGhosts">('''Spoken''' hebben alleen gevolgen voor spelers met de meerderheid)</span>
  <ul>
  <li class="showAll">'''Wegen'''</li>
  <li class="showAll">'''Steden'''
    <ul class="showPorxada markC2 markWE">
    <li>Pas de '''La Porxada'''-bonus toe als de speler erom vraagt en de stad met La Porxada afgebouwd is. De bonus geldt voor alle spelers die tenminste één ridder in de stad hadden toen die werd afgebouwd. Die spelers hebben als het goed is een fiche hiervoor gekregen.</li>
    </ul>
  </li>
  <li class="showAll">'''<span class="showC1">Kloosters</span><span class="showC2">Kloosters</span>'''</li>
  <li class="showShrines markWE">'''Cultusplaatsen'''</li>
  <li class="showSheep markWE">'''Herders en hun schapen''' (0 points)</li>
  <li class="showAcrobats markC1 markWE">'''Artiestenpiramides'''</li>
  <li class="showAbbey markWE">'''Abdijen'''</li>
  <li class="showHauntedCastles markC1 markWE">'''Spookslotten'''</li>
  <li class="showDarmstadt markC2 markWE">'''Darmstadtkerken'''</li>
  <li class="showRussianPromos markC2 markWE">'''Baba Yaga's hut'''</li>
  <li class="showGermanCastles markWE">'''Duitse kastelen'''</li>
  <li class="showGermanCathedrals markWE">'''Duitse kathedralen'''</li>
  <li class="showMonasteries markWE">'''Duitse kloosters<span class="markC2"> / Nederlandse & Belgische kloosters</span><span class="markC1"> / Japanse gebouwen</span>''' met '''monniken'''</li>
  <li class="showAbbotAndGardens_Full markC1 markWE">'''Tuinen'''</li>
  <li class="showEasterInCarcassonne markC2 markWE">'''Paasnestgebieden''' (geen effect)</li>
  <li class="showFortuneTeller markWE">'''Waarzeggerstent''' (0 punten voor het project zelf)</li>
  </ul>
</li>
<li class="showAll">Tel alle projecten<span class="showBarnAndNotRussianPromos markWE"> en speelstukken</span><span class="showBarnAndRussianPromos marckC1 markWE"> en speelstukken</span> aan het einde van het spel<span class="showFairyAndNotRingmaster markWE"> rekening houdend met de '''fee'''</span><span class="showFairyAndRingmaster markWE"> rekening houdend met de '''fee'''<span class="markC1"> en de '''circusdirecteur'''</span></span><span class="showNotFairyAndRingmaster markC1 markWE"> rekening houdend met de '''circusdirecteur'''</span> <span class="showGhosts">('''Spoken''' hebben alleen gevolgen voor spelers met de meerderheid)</span>
  <ul>
  <li class="showRussianPromos markC2 markWE"><span class="showC1">Horigen</span><span class="showC2">Meeples</span> gevangen door '''Solovei Razboynik'''</li>
  <li class="showRussianPromos markC2 markWE"><span class="showC1">Horigen</span><span class="showC2">Meeples</span> gevangen door '''Vodyanoy'''</li>
  <li class="showMonasteries markWE">'''Duitse kloosters<span class="markC2"> / Nederlandse & Belgische kloosters</span><span class="markC1"> / Japanse gebouwen</span>''' met '''abten'''</li>
  <li class="showBarn markWE">'''Herenboerderijen'''</li>
  <li class="showAll">'''<span class="showC1">Weides</span><span class="showC2">Weides</span>'''<span class="showMarketsOfLeipzig"> rekening houdend met de bonus van het '''Leerlooierskwartier'''</span></li>
  </ul>
</li>
<li class="showEndOfGameScoring markWE">Laatste punten tellen
  <ul>
  <li class="showEasterInCarcassonne markC2 markWE">Tel de (ongegeten) '''Paaseieren'''</li>
  <li class="showFruitBearingTrees markC1 markWE">Tel de punten van de '''fruitfiches'''</li>
  <li class="showGoldmines markWE">Tel de punten van de '''goudstaven'''</li>
  <li class="showTraders markWE">Tel de punten van de '''handelswarenfiches''' naar meerderheid per type</li>
  <li class="showKingAndRobber markWE">Tel de punten van de tegels '''Koning en Roofridder'''</li>
  </ul>
</ol>

</div>
</onlyinclude>

{{FootnoteIconPara}}

{{Category|Translatable_templates}}