Over Hill and Dale Base Game/nl

Hoofdpagina  > Door Berg en Dal basisspel

↑

General info and comments

Een listig legspel voor 2 tot 5 spelers vanaf 8 jaar.

Maak een wandeling door een prachtig landschap van fruitbomen, graanvelden en zonnebloemen! Niemand kan hier een sappige appel of zoete aardbei weerstaan.

Deze nieuwe Carcassonne variant geeft een vredig, landelijk gevoel, maar biedt ook nog steeds een strategisch spel. Wie de beste oogst heeft, ijverig rondtrekt en de meeste dieren bezit, heeft de beste kans op de overwinning.

Speelmateriaal en voorbereiding

Hartelijk welkom bij Carcassonne – door Berg en Dal! In deze handleiding leiden we jou door de spelregels van de nieuwste variant van de klassieker Carcassonne. Na het lezen van de spelregels kun je het spel gemakkelijk aan jouw medespelers laten zien en uitleggen. Al snel kun je genieten van een frisse nieuwe Carcassonne-ervaring.

Eerst moet je het spel klaarzetten, maar dat is heel gemakkelijk. Tijdens het klaarzetten leggen we kort het speelmateriaal uit.

Op de 73 landschapstegels zie je wegen en akkers, omringd door groene weiden. Op veel tegels staan ook dieren.

Een tegel met een akker met een oogstsymbool

Een tegel met een weg

Een tegel met een weg en dieren

Eén van de 73 landschapstegels heeft een blauwe achterkant. Dit is de starttegel, waarmee elk spel begint.

Starttegel met blauwe achterkant

Gewone tegel met gele achterkant

Er zijn steeds 5 fiches met appels, aarbeien, pompoenen, zonnebloemen en graan. Verder zijn er 8 vogelverschrikkers.

Voorkant van de 6 verschillende fiches en de achterkant

Leg de starttegel in het midden van de tafel. Schud de overige tegels gedekt en maak er verschillende stapels van en leg die rond het speelveld zodat alle spelers er gemakkelijk bij kunnen. Sorteer de oogstfiches en leg ze in stapels aan de rand van de tafel.

Starttegel

Verschillende gedekte stapels met landschapstegels

Tenslotte hebben we nog het scorespoor dat je ook aan de rand van de tafel legt. Leg de 50/100-tegels ernaast. Die heb je later in het spel nodig als je meer dan 50 punten hebt vergaard.

Voor- en achterkant van de teltegels

Scorespoor

Er zijn 25 meeples, 5 per kleur in de kleuren geel, rood, groen, blauw en zwart. Daarnaast zijn er 2 stallen per kleur. Elke speler begint met 4 meeples en 2 stallen. Deze vormen de voorraad van elke speler.

Zet de 5^e meeple van elke speler zet je op veld 0 van het scorespoor. Alle meeples en stallen die niet door spelers gebruikt worden kunnen terug in de doos.

Meeples

Stallen

Doel van het spel

Voordat we de spelregels gaan uitleggen: wat is eigenlijk het doel van Carcassonne – door Berg en Dal? De spelers leggen om beurten landschapstegels aan. Zo bouw je wegen en akkers met groenten en fruit.

Jouw meeples kunnen wandelaar of boer worden en op de weiden kun je stallen bouwen. Dat levert zowel tijdens als na afloop van het spel punten op. Wie aan het einde de meeste punten heeft verzameld wint het spel!

Laten we beginnen!

Spelverloop

Carcassonne – door Berg en Dal wordt met de klok mee gespeeld. De jongste speler begint. De speler die aan de beurt is voert tijdens zijn beurt de volgende acties in de aangegeven volgorde uit. Daarna is de volgende speler aan de beurt, enzovoort. Laten we eens kijken welke acties er zijn en win welke volgorde die uitgevoerd worden. Dat doen we aan de hand van de tegels met wegen, akkers en weiden. Welke acties zijn er?

1. Landschapstegel leggen: De speler moet altijd een tegel trekken en die met minstens één zijde aan een al gelegde tegel leggen.

2. Op de gelegde tegel mag de speler... 2a) ... een meeple zetten OF 2b) ... een stal bouwen.

3. Puntentelling: 3a) De speler moet alle tellingen uitvoeren die door het aanleggen van de tegel veroorzaakt zijn. 3b) Je mag met eem meeple wanelen om daarmee punten te krijgen.

De wegen

1. Landschapstegel leggen

De tegel die je getrokken hebt heeft drie wegen vanuit een kruising. Je legt deze aan het bestaande landschap aan.

Merk op hoe deze langschapstegels aan elkaar passen.

Je hebt de roodomrande tegel aangelegd. De weg wast aan de weg en de weiden passen aan de weiden. Prima!

2a. Een meeple als wandelaar inzetten

Nadat je de tegel hebt aangelegd, mag je op één van de wegen een meeple als wandelaar zetten. Dat mag echter alleen als er nog geen wandelaar op de weg staat.

De weg is nog niet afgesloten, dus volgt er nu nog geen puntentelling (actie 3), en de beurt gaat met de klok mee naar de volgende speler.

De volgende speler trekt en landschapstegel en legt die aan. Aangezien jouw wandelaar al op de weg links van de kruising staat, mag deze speler er geen meeple zetten. In plaats daarvan kiest hij ervoor om een meeple als boer op de akker van de zojuist aangelegde tegel te zetten.

Het is meestel goed om een meeple te zetten, maar nooit verplicht. Je mag er altijd voor kiezen om dat niet doen.

Je zet een meeple als wandelaar op het pad links op de tegel die je zojuist hebt aangelegd. Aangezien er nog geen andere meeple op deze weg staat is dat geen probleem.

Omdat de weg al bezet is, kiest blauw ervoor om zijn meeple als boer op de akker te zetten.

3. Puntentelling

Telkens als een weg aan beide zijden afgesloten wordt, wordt die geteld. De weg moet bij een kruising, een akker of bij zichzelf eindigen. Nu gaan we kijken of er een puntentelling volgt. Hoera! We tellen de weg omdat beiden kanten afgesloten zijn.

Het maakt niet uit wie de tegel heeft aangelegd, de weg is afgesloten en je krijgt er punten voor. Hoeveel punten krijg je? Elke tegel waaruit de weg bestaat levert 1 punt op.

Omdat de weg uit 3 tegels bestaat, krijg je 3 punten.

De wandelaar waar je zojuist 3 punten voor hebt gekregen krijg je terug in voorraad. De meeple van blauw blijft op het speelveld aangezien de akker nog niet is afgesloten.

Nu komt het scorespoor aan bod. Telkens als je punten krijgt, houd je die bij door jouw meeple vooruit te zetten op het scorespoor. Voortbordurend op ons voorbeeld, zet je jouw meeple 3 velden vooruit.

Na elke puntentelling neem je de meeple waarvoor punten geteld zijn terug in je voorraad.

Beurt na beurt verzamel je steeds meer punten. Zodra je het scorespoor rond bent en het 0-veld passeert, neem je een 50/100-tegel en leg je die met de 50 naar boven voor je neer. Lukt het je om het scorespoor een tweede keer rond te gaan, dan draai je de tegel om naar de kant met 100.

Met de volgende actie kun je nog meer punten met een weg krijgen!

3b. Wandelen met een wandelaar

Onder bepaalde voorwaarden, kun je nu met jouw meeple gaan wandelen.

Eén van jouw meeples moet op een weg staan. In stap 1 moet je een tegel aan deze weg hebben aangelegd. Daarna mag je met de meeple gaan wandelen, maar alleen als je in stap 2 geen meeple (of stal) gezet hebt.

Jij kiest de richting en verplaatst de meeple in die richting. Je krijgt 1 punt voor elke tegel waarop jouw wandelaar komt.

Daarbij mag jouw meeple de meeples van andere spelers passeren. Jouw meeple mag echter niet op een tegel eindigen waar al een andere wandelaar staat (d.w.z. meeple op een weg). Verwerk de punten op het scorespoor.

Belangrijke spelregels:

• Je mag geen kruising oversteken.
• Als je een tegel aanlegt waarmee een weg afgesloten wordt (wat een puntentelling veroorzaakt), mag jouw meeple vóór die puntentelling niet eerst gaan wandelen. Je krijgt per beurt maar één keer punten voor een weg.
• Je mag alleen tijdens je eigen beurt wandelen. Als een andere speler jouw weg uitbreidt, mag je niet wandelen.
• Je mag per beurt maar met één meeple gaan wandelen (ook als je meerdere wegen hebt uitgebreid).

Je hebt deze tegel aangelegd en daarmee de weg waarop jouw meeple staat uitgebreid. Jouw meeple mag gaan wandelen.

Jouw meeple wandelt over 2 tegels (de aanwezigheid van de blauwe wandelaar doet niet ter zake). Je krijgt 2 punten.

Akkers

1. Landschapstegel leggen

Zoals altijd trek je een tegel en legt die zo aan dat het bestaande landschap wordt voortgezet. Aan een akker mag alleen een andere akker gelegd worden.

2. Een meeple als boer inzetten

Daarna kijk je of er al een meeple op de akker staat. Zo niet, dan mag je een meeple als boer op de akker zetten.

Je hebt deze tegel slim aangelegd en een bestaande akker uitgebreid. Omdat die onbezet is, mag je hier jouw meeple zetten.

3. Puntentelling

Puntentelling voor een afgesloten akker

In je volgende beurt trek je deze tegel. Die past gelukkig precies aan jouw akker en mooier nog, sluit de akker zelfs af.

Telkens als een akker volledig door weiden omgeven is en er geen gaten in zitten, is hij afgesloten. Omdat je een meeple op de afgesloten akker hebt, krijg je er nu punten voor. Elke tegel in de afgesloten akker levert 2 punten op.

Je krijgt 6 punten voor een akker van 3 tegels.

Oogstfiches op een afgsloten akker

Je krijgt niet alleen punten voor een afgesloten akker, maar ook oogstfiches. De oogstfiches krijg je samen met de punten.

Als de eigenaar van de akker, krijg je voor elk oogstsymbool in afgesloten akker één bijbehorend oogstfiche. Je bewaart de verzamelde oogstfiches gedekt voor je op tafel (natuurlijk mag je jouw fiches tijdens het spel bekijken). De fiches leveren aan het einde van het spel punten op.

Na het afhandelen van de puntentelling en het verdelen van de oogstfiches, neem je de meeple van de afgesloten akker terug in voorraad.

Lees Meerdere meeples op hetzelfde project om te zien hoe de fiches verdeeld worden als er meerdere boeren op dezelfde afgesloten akker staan.

Voor het pompoen- en graansymbool krijg je 1 pompoen- en 1 graanfiche.

Stallen

1. Landschapstegel leggen

Zoals altijd trek je eerst een tegel en legt die zo aan dat het bestaande landschap wordt uitgebreid.

2b. Een stal zetten

Aan het begin van het spel heb je 2 stallen in voorraad. Stallen mogen alleen op een weide gezet worden op de tegel die je zojuist hebt aangelegd. Als er meerdere weidedelen zijn, dan mag je kiezen. Belangrijk: je moet kiezen of je een meeple wilt zetten, een stal wilt zetten of met een meeple wilt gaan wandelen. Je mag slechts één van deze drie acties uitvoeren.

Bij het zetten van een stal geldt er één belangrijke spelregel: je mag een stal alleen op een tegel zetten als er op geen van de 8 omringende tegels (horizontaal, verticaal of diagonaal) geen anders stal staat. Dez spelregel geldt alleen voor stallen, niet voor meeples!

Een ingezette stal blijft daar tot het einde van het spel staan. Dan krijg je er punten voor.

Het is aan te raden om stallen op of grenzend aan tegels met veel dieren te zetten. Elk dier levert bij de eindtelling 1 punt op.

Er mag geen stal op de 8 tegels rondom de rode stal.

3. Puntentelling

Tijdens het spel krijg je geen punten voor de stal. De stallen worden pas aan het einde van het spel geteld (zie Einde van het spel en eindtelling). Elk dier op de tegels in de omgeving van de stal levert 1 punt op.

Samenvatting

1. Landschapstegel leggen

• De tegel die je getrokken hebt moet je zo aanleggen dat het bestaande landschap wordt uitgebreid (d.w.z. de illustratie)
• In zeer zeldzame gevallen kan het onmogelijk zijn om de getrokken tegel aan te leggen. Leg in dat geval de tegel in de doos en trek een nieuwe.

2. Een meeple of stal zetten

• Je mag alleen een meeple of stal zetten op de tegel die je zojuist hebt aangelegd.
• Je mag een meeple/stal alleen op een project zetten dat niet al door een andere meeple/stal bezet is.
• Je moet de afstandregel voor stallen in aanmerking nemen: er mag geen stal op de omliggende tegels staan.

3. Puntentelling of wandelen met een meeple

• Een weg is afgesloten als beide uiteinden bij een kruising, een akker eindigen of een lus vormen. Elke tegel van een afgesloten weg is 1 punt waard.
• Je mag wandelen als je een weg uitbreidt zonder die af te sluiten en er een eigen meeple op staat. Je mag dan echter niet in dezelfde beurt een meeple of stal hebben gezet. Voor elke tegel die je met de meeple wandelt, krijg je 1 punt.
• Een akker is afgesloten als die volledig omringd is door weiden en er geen gaten in zitten. Elke tegel van een afgesloten akker levert 2 punt op en elke oogstsymbool levert 1 oogstfishe op.
• Een puntentelling vindt altijd aan het einde van de beurt van een speler plaats. Alle spelers met meeples in nieuw afgesloten projecten kunnen punten krijgen.
• Na elke puntentelling neemt iedere speler de meeples op afgesloten wegen/akkers terug in voorraad.
• Als er meerdere spelers op een te tellen project staan, krijgt de speler met de meeste meeples de volle punten en de overige spelers niets. Als meerdere spelers evenveel meeples op het te tellen project hebben, krijgen al deze spelers het volle aantal punten.

(Opmerking: Hoe kan er meer dan één meeple op een project staan? Zie de voorbeelden hieronder om daar achter te komen.)

Meerdere meeples op hetzelfde project

Meerdere meeples op een weg

Met de getrokken tegel kun je de weg uitbreiden. Er staat echter een meeple van een tegenspeler op die weg, dus dan zou je er geen eigen meeple op kunnen zetten. In plaats daarvan leg je de tegel op deze manier aan, zodat de wegen gescheiden zijn.

In een latere beurt trek je deze tegel en leg je deze aan zodat de twee wegen met elkaar verbonden worden. Op de verbonden weg staan nu twee wandelaars. Omdat de weg nu afgesloten is worden de punten geteld en krijgen jij en je tegenspeler beide 4 punten.

Meerdere meeples op een akker

Je hoopt de akker van geel te kapen en legt de tegel zo aan en zet er een meeple op als boer. Dat mag omdat de akker op de nieuw aangelegde tegel niet met enige akker verbonden is waar al een andere boer op staat. Als je in een latere beurt een passende tegel trekt, kun je alle drie de akkers met elkaar verbinden en de ene boer van geel overstemmen met jouw twee boeren.

Je hebt gelukt en trekt de perfecte tegel waarmee je de drie akkers tot één grote akker samenvoegt en die ook nog afsluit. Omdat jij de meeste boeren op deze akker hebt, krijg alleen jij de 10 punten en de 5 oogstfiches. Daarna nemen beide spelers hun meeples terug in voorraad.

Verdeling van oogstfiches bij meerdere boeren

Zoals eerder uitgelegd krijg je 1 oogstfiche voor elk bijbehorend oogstsymbool op een afgesloten akker.

Als meerdere spelers bij een puntentelling van een afgesloten akker de meerderheid hebben, worden de oogstfiches als volgt verdeeld:

1. Neem eerst alle te verdelen oogstfiches uit de algemene voorraad.
2. Vervolgens nemen de spelers die de meerderheid hebben om de beurt een fiche, totdat alle fiches op zijn. De speler die de akker heeft afgesloten begint of (als die niet meedoet) de speler die na deze speler als eerste aan de beurt is.
3. Dit gaat zo door totdat alle te verdelen oogstfiches verdeeld zijn. Sommige spelers kunnen daarbij meer oogstfices krijgen dan anderen.

Rood legt de tegel met het pompoensymbool aan en sluit daarmee de akker af. Verzamel de 5 oogstfiches zoals afgebeeld op de akker. Aangezien rood aan de beurt is neemt rood als eerste een fiche. Dan kiest geel een fiche, enzovoort. Uiteindelijk heeft rood 3 fiches gekregen en geel kreeg er 2.

Einde van het spel en eindtelling

Helaas komt aan alle goede dingen een einde en dat geldt ook voor Carcassonne – door Berg en Dal. Dat is natuurlijk jammer, maar nu moeten we de winnaar bepalen. Het spel eindigt aan het einde van de beurt van de speler die de laatste tegel heeft aangelegd. We gaan nu verder met de eindtelling waarna voor iedereen duidelijk is wie de winnaar is!

Aan het einde van het spel krijg je nog punten voor:

Wegen

Elke onafgesloten weg is 1 punt per tegel waard, net als tijdens het spel.

Akkers

Elke onafgesloten akker is 1 punt per tegel waard, wat dus maar de helft. Er worden bij de eindtelling geen oogstfiches meer verdeeld!

Stallen

Tel voor elke stal de dieren op de tegel waar de stal op staat en die op de 8 omliggende tegels staan. Tel elk dier (haan, koe, paard, schaap of varken) op deze 9 tegels. Elk dier is 1 punt waard.

Oogstfiches

Elk oogstfiche levert 1 punt op (zelfs de vogelverschrikker). Daarnaast levert elke set van 5 verschillende oogstfices (1 appel, 1 aardbei, 1 pompoen, 1 zonnebloem en 1 graag) nog eens 5 punten op. Vogelverschrikkers mogen hierbij als joker worden ingezet ter vervanging van andere oogstfiches.

Jouw stal staat op deze weide. Ondanks dat niet op alle vakken rondom de stal een tegel ligt, worden de dieren toch geteld. Er staan 9 dieren op de tegels en dus krijg je 9 punten.

Je hebt 12 oogstfiches verzameld – daarvoor krijg je 12 punten. Verder kun je met deze 12 fiches 2 sets van verschillende oogstfiches maken. De tweede set maak je af met twee vogelverschrikkers. Hiervoor krijg je 2 x 5 = 10 punten. In totaal leveren de oogstfiches je dus 22 punten op.

De winnaar

Verzet je meeple vooruit op het scorespoor om de punten die je bij de eindtelling hebt gekregen te verwerken.

Wie de meeste punten heeft, is de winnaar!

Bij een gelijke stand zijn er meerdere winnaars. Gefeliciteerd!

Tegelverdeling

Aantal normale tegels: 73

Opmerking: Tegels met meerdere versies verschillen qua verdeling van dieren en oogstsymbolen.

 ×11

 ×8

 ×5

 ×1

 ×2

 ×7

 ×2

 ×2

 ×2

 ×1

 ×3

 ×4

 ×1

 ×1

 ×1

 ×3

 ×2

 ×1

 ×4

 ×3

 ×2

 ×4

 ×1

 ×1

Totaal aantal fiches: 33

 ×5

 ×5

 ×5

 ×5

 ×5

 ×8

Voetnoten

Kijk op de Pictogrammen pagina voor uitleg over en licensering van de pictogrammen.