Difference between revisions of "Hunters and Gatherers Base Game/nl"

From Wikicarpedia
Jump to navigation Jump to search
(Updating to match new version of source page)
 
(93 intermediate revisions by 5 users not shown)
Line 1: Line 1:
<languages />
{{UX
<onlyinclude>
|title=Basisspel Jagers en Verzamelaars
[[Main Page/nl|Hoofdpagina]] > [[Hunters and Gatherers/nl|Jagers en Verzamelaars]] > {{PAGENAME}}
|sortingtitle=Basisspel Jagers en Verzamelaars
|seotitle=Carcassonne - {{TranslatedPageName}}
|image={{filepath:Box_Hunters_999.png|nowiki}}
|description=Enige duizenden jaren voordat de huidige stad Carcassonne gebeouwd werd, was dit gebied al bewoond. De mensen jaagden op wilde dieren, verzamelden bessen en vingen vis om in hun dagelijkse levensbehoefte te voorzien. Ook tegenwoordig zijn er nog altijd fantastische grotschilderingen en archeologische vondsten waardoor we meer begrijpen over het leven van destijds.
}}<languages />{{ChooseDesign
|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_55.jpg
|image2-del=Hunters_And_Gatherers_Tile_B08.jpg
|otherlink=[[{{Path|Hunters and Gatherers v2 Base Game}}|'''Hunters and Gatherers v2''']]
|otherimage=Hunters_And_Gatherers2_Tile_28.jpg
|otherimage2-del=Hunters_And_Gatherers2_Tile_50.jpg
|showcarcassonne=true
}}
{{Breadcrumbs|link1={{HuntersAndGatherersLink}}}}
 
{| style="float:right;text-align:center;"
{| style="float:right;text-align:center;"
|-   
|-   
| [[File:Box_Hunters_RGG.png|frameless|right|200px]]
| [[File:Box_Hunters_999.png|frameless|right|200px]]
| [[File:Box_Hunters_ZMG.png|frameless|right|200px]]
|-  
|-  
||Rio Grande Games
||1<sup>e</sup> editie 999 Games
||Z-Man Games
|}
|}


== Algemene informatie en opmerkingen ==
== Algemene informatie en opmerkingen ==


Oorspronkelijk uitgegeven door [[Hans im Glück/nl|Hans im Glück]], in {{Year_nl|2002}}.
Oorspronkelijk uitgegeven door [[Hans im Glück/nl|Hans im Glück]], in {{Year|2002}}.
 
Enige duizenden jaren voordat de stad Carcassonne met zijn machtige stadswallen ontstond, was het gebied al bewoond. De mensen leefden in stammen en maakten jacht op wilde dieren. Verder leefden zij van visvangst en het verzamelen van bessen, paddenstoelen en noten. Recent zijn archeologische vondsten gedaan in de vele grotten die het gebied met zijn kalksteengrond rijk is. Er zijn talloze prachtige grotschilderingen en andere sporen van een vroege beschaving.


== Spelmateriaal ==
{{DottedFrameMessage|text=''Enige duizenden jaren voordat de stad Carcassonne met zijn machtige stadswallen ontstond, was het gebied al bewoond. De mensen leefden in stammen en maakten jacht op wilde dieren. Verder leefden zij van visvangst en het verzamelen van bessen, paddenstoelen en noten. Recent zijn archeologische vondsten gedaan in de vele grotten die het gebied met zijn kalksteengrond rijk is. Er zijn talloze prachtige grotschilderingen en andere sporen van een vroege beschaving.''}}


[[File:Hunters_And_Gatherers_Tile_Backside.JPG|right|frame|Rugzijde van een tegel]]
== Speelmateriaal ==


* '''79 landtegels''' (inclusief een starttegel met een vulkaan)  
* '''79 landtegels''' (inclusief een starttegel met een vulkaan)  
Line 26: Line 35:
:[[File:Hunters And Gatherers BonusTile Backside.jpg|frame|none|Rugzijde bonustegels]]
:[[File:Hunters And Gatherers BonusTile Backside.jpg|frame|none|Rugzijde bonustegels]]
   
   
* '''1 scorebord'''
* '''1 scoretableau'''
:[[File:Hunters And Gatherers Scoreboard.jpg|none]]
:[[File:Hunters And Gatherers Scoreboard.jpg|none]]
* '''5 scorefiches'''
* '''5 scorefiches'''
Line 36: Line 45:
* '''10 groene houten fiches'''
* '''10 groene houten fiches'''
:[[File:Figure_Discs_green_stacked.png|x40px]]
:[[File:Figure_Discs_green_stacked.png|x40px]]
* '''12 bonustegels'''
: [[File:Hunters And Gatherers BonusTile Backside.png|frame|none|Achterkant bonustegel]]
* '''1 scoretableau'''
: [[File:Hunters And Gatherers Scoreboard.png|none]]
* '''5 puntentegels'''
: [[File:Hunters And Gatherers Tile Score.png|none]]
* '''30 stamleden in 5 kleuren'''
: [[File:Figure_TribeMembers.png|x50px]]
* '''10 hutten in 5 kleuren'''
: [[File:Figure_Huts.png|x50px]]
* '''10 groene houten fiches'''
: [[File:Figure_Discs_green_stacked.png|x40px]]


== Overzicht ==
== Overzicht ==
Line 61: Line 83:
* De nieuwe tegel {{ColorRed|(in de voorbeelden rood omrand)}} moet met minstens één zijde aan één of meer al op tafel liggende tegels worden gelegd. Het is niet togestaan om tegels hoek aan hoek diagonaal aan elkaar te leggen. <ref>
* De nieuwe tegel {{ColorRed|(in de voorbeelden rood omrand)}} moet met minstens één zijde aan één of meer al op tafel liggende tegels worden gelegd. Het is niet togestaan om tegels hoek aan hoek diagonaal aan elkaar te leggen. <ref>
{{IconArrow}}
{{IconArrow}}
In de '''RGG'''-editie wordt hier nog de volgende zin toegevoegd: “De rand van de tafel is de grens van het speelveld. Spelers mogen geen tegels over de rand van de tafel leggen of het speelveld verschuiven om een tegel aan te leggen die over de rand van de tafel zou komen.”  
In de '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]'''-editie wordt hier nog de volgende zin toegevoegd: “De rand van de tafel is de grens van het speelveld. Spelers mogen geen tegels over de rand van de tafel leggen of het speelveld verschuiven om een tegel aan te leggen die over de rand van de tafel zou komen.”  
</ref>
</ref>
* De landschappen van aangrenzende tegels zoals weiden, rivieren en bossen moeten aan elkaar passen en worden dus uitgebreid.
* De landschappen van aangrenzende tegels zoals weiden, rivieren en bossen moeten aan elkaar passen en worden dus uitgebreid.
* Soms (zelden) kan een tegel niet worden aangepast, omdat er geen toegestane verbinding bestaat. In dat geval wordt de betreffende tegel uit het spel genomen en moet de speler een nieuwe tegel trekken die dan wordt aangelegd.  
* Soms (zelden) kan een tegel niet worden aangepast, omdat er geen toegestane verbinding bestaat. In dat geval wordt de betreffende tegel uit het spel genomen en moet de speler een nieuwe tegel trekken die dan wordt aangelegd.  


{|
{{BeginTileList|nesting=1|width=600px}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 1.jpg|frame|none|De rivier en beide weiden worden uitgebereid]]
{{StartBlock|width=245px}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 2.jpg|frame|none|Het bos wordt uitgebreid]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 1.png|frame|none|De rivier en beide weiden worden uitgebereid]]
|}
{{EndBlock}}
{|
{{StartBlock|width=245px}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 3.jpg|frame|none|Aan de linkerzijde wordt het bos uitgebreid, aan de onderkant de weide]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 2.png|frame|none|Het bos wordt uitgebreid]]
|[[File:Hunters And Gatherers ex 4.jpg|frame|none|Zo mag bijvoorbeeld niet worden aangelegd]]
{{EndBlock}}
|}
{{StartBlock|width=245px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 3.png|frame|none|Aan de linkerzijde wordt het bos uitgebreid, aan de onderkant de weide]]
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=245px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 4.png|frame|none|Zo mag bijvoorbeeld niet worden aangelegd]]
{{EndBlock}}
{{EndTileList}}


=== 2. Het plaatsen van stamleden of hutten ===
=== 2. Het plaatsen van stamleden of hutten ===
Line 85: Line 113:
Een stamlid kan ingezet worden als:  
Een stamlid kan ingezet worden als:  


{|
{{BeginTileList|width=100%}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 5-1.jpg|frame|none|Verzamelaar in een bos]]
{{StartBlock|width=130px}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 5-2.jpg|frame|none|of als visser op een rivier]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 5a.png|frame|none|Verzamelaar in een bos]]
|[[File:Hunters And Gatherers ex 5-3.jpg|frame|none|of als jager op een weide]]
{{EndBlock}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 5-4.jpg|frame|none|of hij plaatst een hut op een fivier of meer]]
{{StartBlock|width=130px}}
|}
[[File:Hunters And Gatherers ex 5b.png|frame|none|of als visser op een rivier]]
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=130px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 5c.png|frame|none|of als jager op een weide]]
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=130px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 5d.png|frame|none|of hij plaatst een hut op een rivier]]
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=130px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 5e.png|frame|none|of meer.]]
{{EndBlock}}
{{EndTileList}}


Als een speler zijn stamlid als jager inzet, zet hij deze niet rechtop, maar legt hem plat neer in een weide. Meer details hierover en over hutten, zie [[#Huts|Hutten]]
Als een speler zijn stamlid als jager inzet, zet hij deze niet rechtop, maar legt hem plat neer in een weide. Meer details hierover en over hutten, zie [[#Huts|Hutten]]
Line 96: Line 135:
* Op de door de nieuwe tegel verbonden bossen, rivieren of weiden mag geen ander (ook geen eigen) stamlid staan. Het is niet van belang hoe groot de afstand van het stamlid tot de nieuwe tegel is. De twee voorbeelden hieronder leggen dat nader uit:  
* Op de door de nieuwe tegel verbonden bossen, rivieren of weiden mag geen ander (ook geen eigen) stamlid staan. Het is niet van belang hoe groot de afstand van het stamlid tot de nieuwe tegel is. De twee voorbeelden hieronder leggen dat nader uit:  


{|
{{BeginTileList|nesting=1|width=100%}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 6-1.jpg|frame|none|Blauw kan alleen een stamlid als jager inzetten, want er staat in het bos al een verzamelaar]]
{{StartBlock|width=315px}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 6-2.jpg|frame|none|Rood kan zijn stamlid als verzamelaar of visser inzetten. Als jager kan hij alleen op de kleine weide een stamlid inzetten. Op de grote weide staat immers al een jager]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 6a.png|frame|none|{{ColorBlue|Blauw}} kan alleen een stamlid als jager inzetten, want er staat in het bos al een verzamelaar]]
|}
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=540px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 6b.png|frame|none|{{ColorRed|Rood}} kan zijn stamlid als verzamelaar of visser inzetten. Als jager kan hij alleen op de kleine weide een stamlid inzetten. Op de grote weide staat immers al een jager.]]
{{EndBlock}}
{{EndTileList}}


Desondanks kan het voorkomen, dat meerdere stukken op een aaneengesloten gebied (bos, rivier of weide) staan. Hoe dat mogelijk is, wordt uitgelegd bij [[#A completed forest and the bonus tiles|Een afgebouwd bos en de bonustegels]].  
Desondanks kan het voorkomen, dat meerdere stukken op een aaneengesloten gebied (bos, rivier of weide) staan. Hoe dat mogelijk is, wordt uitgelegd bij [[#A completed forest and the bonus tiles|Een afgebouwd bos en de bonustegels]].  


Als een speler in de loop van het spel geen stamleden of hutten meer in zijn voorraad heeft, kan hij alleen nog landschapstegels aanleggen. Maar geen paniek: men kan zijn stamleden ook weer terugkrijgen (zie “De terugkeer van stamleden naar hun eigenaar”). Hutten blijven daarentegen tot het einde van het spel staan waar ze geplaatst zijn.  
Als een speler in de loop van het spel geen stamleden of hutten meer in zijn voorraad heeft, kan hij alleen nog landschapstegels aanleggen. <ref>
In de editie van '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]''' staat deze zin eerder in de tekst.
</ref> Maar geen paniek: men kan zijn stamleden ook weer terugkrijgen (zie “[[#Returning tribe members to their owners|De terugkeer van stamleden naar hun eigenaar]]”). Hutten blijven daarentegen tot het einde van het spel staan waar ze geplaatst zijn.  


Hierna is de beurt van de speler afgelopen. De volgende speler (met de wijzers van de klok mee) is aan de beurt. '''Uitzondering:'''' Als door het aanleggen van een tegel '''een rivier of bos wordt afgebouwd''', worden eerst de punten geteld, voordat de volgende speler aan zijn beurt begint. '''Dit geldt niet als een weide wordt afgebouwd.'''
Hierna is de beurt van de speler afgelopen. De volgende speler (met de wijzers van de klok mee) is aan de beurt. '''Uitzondering:'''' Als door het aanleggen van een tegel '''een rivier of bos wordt afgebouwd''', worden eerst de punten geteld, voordat de volgende speler aan zijn beurt begint. '''Dit geldt niet als een weide wordt afgebouwd.''' <ref>
{{IconArrow}}
Deze zin komt niet voor in de editie van '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]'''.
</ref>


=== 3. De puntentelling van afgebouwde rivieren en bossen ===
=== 3. De puntentelling van afgebouwde rivieren en bossen ===


==== {{ColorGreen|Een afgebouwde rivier}} ====
{{GreyStrip|heading=4|title=Een afgebouwde rivier}}


Een rivier is afgebouwd als dze aan beide uiteinden eindigt in een meer of een bron of als deze een gesloten cirkel vormt. '''Een speler die op een afgebouwde rivier de meerderheid aan vissers heeft, krijgt voor iedere tegel waar de rivier uit bestaat 1 punt. Als de rivier wordt begrensd door 1 of 2 meren, krijgt hij voor iedere vis ook 1 punt.'''  
Een rivier is afgebouwd als dze aan beide uiteinden eindigt in een meer of een bron of als deze een gesloten cirkel vormt. <ref>
{{IconArrow}}
De editie '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]''' voegt hier nog de volgende zin toe: “Er is geen beperking aan het aantal rivierdelen.”
</ref>
'''Een speler die op een afgebouwde rivier de meerderheid aan vissers heeft, krijgt voor iedere tegel waar de rivier uit bestaat 1 punt. Als de rivier wordt begrensd door 1 of 2 meren, krijgt hij voor iedere vis ook 1 punt.'''  


{|
{{BeginTileList|width=100%}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 7-1.jpg|frame|none|'''Rood krijgt 6 punten:''' De afgebouwde rivier bestaat uit 3 tegels (1, 2, 3). Iedere tegel levert 1 punt op. Het meer op tegel 1 bevat 1 vis, het meer op tegel 3 bevat 2 vissen. Dat levert nogmaals 3 punten op.]]
{{StartBlock|padding-bottom=0px|width=245px}}
|[[File:Hunters And Gatherers ex 7-2.jpg|frame|none|'''Rood krijgt 3 punten:''' (2 tegels en 1 vis) Ook als blauw de nieuwe tegel zou hebben gelegd om zijn bos uit te breiden, krijgt rood de punten, omdat de rivier afgebouwd is en hij daar een visser heeft staan.]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 7a.png|frame|none|'''{{ColorRed|Rood}} krijgt 6 punten:''' De afgebouwde rivier bestaat uit 3 tegels (1, 2, 3). Iedere tegel levert 1 punt op. Het meer op tegel 1 bevat 1 vis, het meer op tegel 3 bevat 2 vissen. Dat levert nogmaals 3 punten op.]]
|}
{{EndBlock}}
{{StartBlock|padding-bottom=0px|width=245px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 7b.png|frame|none|'''{{ColorRed|Rood}} krijgt 3 punten:''' (2 tegels en 1 vis) Ook als {{ColorBlue|blauw}} de nieuwe tegel zou hebben gelegd om zijn bos uit te breiden, krijgt {{ColorRed|rood}} de punten, omdat de rivier afgebouwd is en hij daar een visser heeft staan.]]
{{EndBlock}}
{{EndTileList}}


'''Let op:''' De speler die de rivier afbouwt is meestal dezelfde speler als die daar een visser heeft en de punten ontvangt. Dat hoeft echter niet zo te zijn. Het kan voorkomen dat een speler een rivier afbouwt terwijl een andere speler daar een visser heeft staan en de punten incasseert. Zie het voorbeeld hierboven.  
'''Let op:''' De speler die de rivier afbouwt is meestal dezelfde speler als die daar een visser heeft en de punten ontvangt. Dat hoeft echter niet zo te zijn. Het kan voorkomen dat een speler een rivier afbouwt terwijl een andere speler daar een visser heeft staan en de punten incasseert. Zie het voorbeeld hierboven.  


[[File:Hunters And Gatherers Scoreboard.jpg|none]]
<div style="margin: 1.5em 0">
Alle punten worden direct verwerkt op het scorebord. Als de scorepion van een speler het startvak bereikt, pakt hij 1 van de scorefiches en legt deze met waarde 50 naar boven op tafel, zodat iedereen kan zien, dat hij op het scorebord éénmaal is rondgegaan. Als een speler nogmaals het startvak bereikt, draait hij zijn scorefiche om naar waarde 100. In spellen met weinig spelers kan het voorkomen dat een speler meer dan 150 punten behaalt. Hij pakt dan een tweede fiche en legt deze open voor zich neer met waarde 50 naar boven.
[[File:Hunters And Gatherers Scoreboard.png|none]]
{{BeginTileList|600px}}
Alle punten worden direct verwerkt op het scoretableau. Als de scorepion van een speler het startvak bereikt, pakt hij 1 van de scorefiches en legt deze met waarde 50 naar boven op tafel, zodat iedereen kan zien, dat hij op het scorebord éénmaal is rondgegaan. Als een speler nogmaals het startvak bereikt, draait hij zijn scorefiche om naar waarde 100. In spellen met weinig spelers kan het voorkomen dat een speler meer dan 150 punten behaalt. Hij pakt dan een tweede fiche en legt deze open voor zich neer met waarde 50 naar boven.
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_Points_50.jpg|&nbsp;}}
[[File:Hunters And Gatherers Tile Score.png|none]]
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_Points_100.jpg|&nbsp;}}
</div>
{{EndTileList}}


==== {{ColorGreen|Een afgebouwd bos en de bonustegels}} ====
{{GreyStrip|heading=4|title=Een afgebouwd bos en de bonustegels}}


Een bos is af als het helemaal omgeven is door weiden (m.a.w. dat er geen vrije zijde meer is waaraan nog bos kan worden gelegd) en als er geen gaten in zitten, waar nog tegels in passen. Er is geen beperking aan het aantal tegels waaruit een bos kan bestaan. '''Een speler die in een afgebouwd bos de meerderheid aan verzamelaars heeft krijgt voor elk bosdeel waaruit het bos bestaat 2 punten.'''  
Een bos is af als het helemaal omgeven is door weiden (m.a.w. dat er geen vrije zijde meer is waaraan nog bos kan worden gelegd) en als er geen gaten in zitten, waar nog tegels in passen. Er is geen beperking aan het aantal tegels waaruit een bos kan bestaan. '''Een speler die in een afgebouwd bos de meerderheid aan verzamelaars heeft krijgt voor elk bosdeel waaruit het bos bestaat 2 punten.'''  


[[File:Hunters And Gatherers ex 8.jpg|frame|none|{{ColorRed|Rood}} krijgt 4 punten.]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 8.png|frame|none|{{ColorRed|Rood}} krijgt 4 punten.]]


'''Na de telling wordt vastgesteld of er goudklompen in het bos aanwezig zijn.''' In dat geval '''trekt de speler die het bos heeft afgebouwd 1 tegel van de stapel bonustegels.''' <ref>
'''Na de telling wordt vastgesteld of er goudklompen in het bos aanwezig zijn.''' In dat geval '''trekt de speler die het bos heeft afgebouwd 1 tegel van de stapel bonustegels.''' <ref>
Line 137: Line 192:
'''Vraag:''' Als ik een tegel aanleg waarmee meer dan één bos tegelijk wordt afgebouwd, krijg ik dan meer dan één bonustegel?
'''Vraag:''' Als ik een tegel aanleg waarmee meer dan één bos tegelijk wordt afgebouwd, krijg ik dan meer dan één bonustegel?
'''Antwoord:''' Nee. Je kunt niet meer dan één bonustegel per beurt krijgen, ongeacht hoeveel bossen je afbouwt, of dat nu met je eerste tegel of met de bonustegel gebeurt. Het aanleggen van de bonustegel gebeurt in dezelfde beurt en dus krijg je geen extra bonustegel.
'''Antwoord:''' Nee. Je kunt niet meer dan één bonustegel per beurt krijgen, ongeacht hoeveel bossen je afbouwt, of dat nu met je eerste tegel of met de bonustegel gebeurt. Het aanleggen van de bonustegel gebeurt in dezelfde beurt en dus krijg je geen extra bonustegel.
</ref> Hij mag de bonustegel '''overal''' en volgens de spelregels aanleggen en er een stamlid of hut op zetten. Als hij zo weer een rivier of bos afbouwt, vindt er  nogmaals een puntentelling plaats. De speler mag echter '''niet nog een bonustegel trekken''' als hij weer een bos met goudklompen afbouwt. Als de stapel met bonustegels op is, vervalt het recht om er een te trekken!
</ref> Hij mag de bonustegel '''overal''' en volgens de spelregels aanleggen en er een stamlid of hut op zetten. <ref>
{{IconArrow}}
De editie van '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]''' heeft hier een extra zin: “Als de bonustegel nergens geldig aangelegd kan worden, legt de speler de tegel weg en trekt een nieuwe.” 
</ref> Als hij zo weer een rivier of bos afbouwt, vindt er  nogmaals een puntentelling plaats. De speler mag echter '''niet nog een bonustegel trekken''' als hij weer een bos met goudklompen afbouwt. Als de stapel met bonustegels op is, vervalt het recht om er een te trekken!


'''Samengevat:'''
Samengevat:
* De speler die een verzamelar in een afgebouwd bos heeft, krijgt punten.
* De speler die een verzamelaar in een afgebouwd bos heeft, krijgt punten.
* De speler die een bos met goudklompen heeft afgebouwd trekt een bonustegel. In het voorbeeld rechts: als rood het bos zou afbouwen, had hij zowel de punten als de bonustegel gekregen. Als blauw het bos had afgebouwd, zou rood de punten krijgen en blauw de bonustegel.
* De speler die het bos heeft afgebouwd trekt een bonustegel.
[[File:Hunters And Gatherers ex 9.jpg|frame|none|2 punten voor elk bosdeel. '''{{ColorRed|Rood}} krijgt 10 punten.''' Hoewel dit afgebouwde bos meerdere goudklompen bevat, mag er maar 1 bonustegel getrokken worden.]]
: '''Volgens het volgende voorbeeld:''' als {{ColorRed|rood}} het bos afbouwt, krijg hij zowel de punten als de bonustegel. Als {{ColorBlue|blauw}} het bos afbouwt, krijgt {{ColorRed|rood}} de punten en trekt {{ColorBlue|blauw}} de bonustegel.
: [[File:Hunters And Gatherers ex 9.png|frame|none|2 punten voor elk bosdeel. {{ColorRed|Rood}} '''krijgt 10 punten'''. Hoewel dit afgebouwde bos meerdere goudklompen bevat, mag er maar 1 bonustegel getrokken worden.]]
* Een bonustegel mag met inachtneming van de spelregels overal aan het speelveld worden gelegd.
* Een bonustegel mag met inachtneming van de spelregels overal aan het speelveld worden gelegd.
* Het maakt niet uit hoeveel goudklompen er in een bos zijn: er mag altijd maar 1 bonustegel worden getrokken.
* Het maakt niet uit hoeveel goudklompen er in een bos zijn: er mag altijd maar 1 bonustegel worden getrokken.
* Als in een bos geen goudklompen te vinden zijn, mag er geen bonustegel worden getrokken.
* Als in een bos geen goudklompen te vinden zijn, <ref>
{{IconArrow}}
In de '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]'''-editie is de volgende foutieve opmerking toegevoegd: “(slechts mogelijk bij bossen van 2 bosdelen)”
</ref> mag er geen bonustegel worden getrokken.
'''De bonustegels worden verderop in de spelregels in detail uitgelegd.'''
'''De bonustegels worden verderop in de spelregels in detail uitgelegd.'''


'''Wat gebeurt er als er meerdere stamleden in een afgebouwd bos of op een afgebouwde rivier staan?''' Door het slim aanpassen van tegels kan het voorkomen dat meerdere verzamelaars in een bos staan of meerdere vissers op een rivier.
{{GreyStrip|heading=4|title=Wat gebeurt er als er meerdere stamleden op een afgebouwd(e) bos of rivier staan?}}
 
Door het slim aanpassen van tegels kan het voorkomen dat meerdere verzamelaars in een bos staan of meerdere vissers op een rivier.
Als een afgebouwd bos of rivier geteld wordt, wordt eerst bepaald of een speler hier '''meer''' stamleden bezit dan elke andere speler. Deze speler krijgt de punten dan '''als enige.'''
Als een afgebouwd bos of rivier geteld wordt, wordt eerst bepaald of een speler hier '''meer''' stamleden bezit dan elke andere speler. Deze speler krijgt de punten dan '''als enige.'''
Als '''meerdere spelers de meeste stamleden''' bezitten, ontvangen ze '''allemaal het volle aantal punten.'''
Als '''meerdere spelers de meeste stamleden''' bezitten, ontvangen ze '''allemaal het volle aantal punten.'''


[[File:Hunters And Gatherers ex 10.jpg|frame|none]]
{{DottedFrameMessage|align=left|text=
===== Voorbeeld met meerdere stampleden =====
De nieuw aangelegde tegel voegt de voorheen gescheiden bossen samen. Hierna wordt hetzelfde bos door meerdere verzamelaars bezet.
 
<div class="mw-translate-fuzzy">
{{BeginTileList|width=100%}}
{{StartBlock|width=245px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 10a.png|frameless|none|{{ColorRed|Rood}} en {{ColorBlue|blauw}} krijgen elk 10 punten.]]
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=360px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 10b.png|frameless|none|{{ColorRed|Rood}} heeft de meerderheid in dit bos en krijgt 12 punten.]]
{{EndBlock}}
{{EndTileList}}
</div>


'''Let op:''' Het plaatsen van meerdere stamleden in eenzelfde bos of weiland of op eenzelfde rivier mag niet. Door verbinding van eerder bezette gescheiden bos- of weidestukken danwel rivierdelen kan de situatie ontstaan dat zulke landschappen wel gezamenlijk bezet worden. Dit kan '''uitsluitend''' door het plaatsen van landtegels en '''nooit''' door het plaatsen van stamleden!
'''Opmerking:''' Dat er meerdere stamleden in hetzelfde gebied staan is niet in strijd met de regel: "Er mag geen ander stamlid (zelfs niet van dezelfde speler) op het bos, de rivier of weidedelen staan die aan de zojuist aangelegde tegel verbonden zijn." '''Deze regel is alleen van toepassing op het zetten van nieuwe stamleden!''' Hier hebben we echter te maken met het verbinden van gebieden waar waar al stamleden zijn gezet.
}}


==== {{ColorGreen|De terugkeer van stamleden naar hun eigenaar}} ====
{{GreyStrip|heading=4|title=De terugkeer van stamleden naar hun eigenaar}}


Nadat een bos of een rivier is afgebouwd en geteld, '''en alleen dan''' gaan de zich daar bevindende stamleden terug naar hun eigenaren. De speler(s) nemen hun stamleden terug en mogen deze vanaf de volgende ronde weer inzetten.  
Nadat een bos of een rivier is afgebouwd en geteld, '''en alleen dan''' gaan de zich daar bevindende stamleden terug naar hun eigenaren. De speler(s) nemen hun stamleden terug en mogen deze vanaf de volgende ronde weer inzetten.  


{{RulesPlacingTile|1=====|2=Voorbeeld|
{{DottedFrameMessage|align=left|text=
3=
===== Voorbeeld van het terugnemen van stamleden: =====


Op grond van de volgorde van acties is het mogelijk dat een speler in dezelfde beurt een landtegel plaatst, een stamlid inzet, het landschap heeft afgebouwd, deze waardeert, zijn score bijwerkt en het stamlid meteen terugkrijgt. Hij moet daarvoor:
Het is mogelijk om in dezelfde beurt een stamlid in te zetten, er punten voor te krijgen, en deze weer terug te krijgen. Hiertoe moet je in deze volgorde:
# met de nieuwe tegel een bos of rivier afbouwen;
# een bos of rivier afbouwen met de nieuwe tegel;
# daar een verzamelaar of visser plaatsen;
# daar een verzamelaar of visser plaatsen;
# het afgebouwde bos of de rivier waarderen;
# punten tellen voor het afgebouwde bos of de rivier;
# de verzamelaar of visser terugnemen.
# de verzamelaar of visser terugnemen. <ref>
Als de speler een bonuskaart mag trekken, mag hij daarop het juist teruggenomen stamlid opnieuw inzetten.
{{IconArrow}}
Bij de editie van '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]''' is hier de volgende zin toegevoegd: “Onder de juiste omstandigheden is het zelfs mogelijk dat een speler dat  zowel met het aanleggen van zijn landtegel alsook met het aanleggen van een bonustegel kan doen.
</ref>


[[File:Hunters And Gatherers ex 11a.jpg|frame|none]]
{{BeginTileList|width=100%}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 11b.jpg|frame|none]]
{{StartBlock|width=245px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 11a.png|none]]
{{EndBlock}}
{{StartBlock|width=360px}}
[[File:Hunters And Gatherers ex 11b.png|none]]
{{EndBlock}}
{{EndTileList}}
}}
}}


==== {{ColorGreen|Hutten}} ====
{{GreyStrip|heading=4|title=Hutten}}


Hutten worden uitsluitend op rivieren of meren geplaatst. Met elkaar verbonden rivieren en/of meren vormen '''rivierenstelsels'''. Het complete rivierenstelsel waarop een hut staat hoort bij die hut. Meren onderbreken een rivierenstelsel '''niet'''. Een rivierenstelsel eindigt bij een bron of aan de rand van het speelveld. Hutten worden pas aan het einde van het spel gewaardeerd.  
Hutten worden uitsluitend op rivieren of meren geplaatst. Met elkaar verbonden rivieren en/of meren vormen '''rivierenstelsels'''. Het complete rivierenstelsel waarop een hut staat hoort bij die hut. Meren onderbreken een rivierenstelsel '''niet'''. Een rivierenstelsel eindigt bij een bron of aan de rand van het speelveld. Hutten worden pas aan het einde van het spel gewaardeerd.  


'''Het plaatsen van hutten is gebonden aan de volgende voorwaarden:''' op het rivierenstelsel waar een speler een hut wil plaatsen, mag zich geen andere hut bevinden (ook niet van de speler zelf). Als een hut eenmaal is geplaatst mag deze zolang het spel duurt niet worden teruggenomen.  
'''Het zetten van hutten is gebonden aan de volgende voorwaarden:''' op het rivierenstelsel waar een speler een hut wil zetten, mag zich geen andere hut bevinden (ook niet van de speler zelf). Als een hut eenmaal is gezet mag deze zolang het spel duurt niet worden teruggenomen. <ref>
{{IconArrow}}
De editie van '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]''' voegt hier de volgende zin toe: “Nadat een speler een hut heeft gezet (of ervoor kiest dat niet te doen), eindigt zijn beurt en is de volgende speler aan de beurt.”
</ref>


'''Let op:''' hutten en vissers staan elkaar '''niet''' in de weg.
'''Let op:''' hutten en vissers staan elkaar '''niet''' in de weg.


{{RulesPlacingTile|1=====|2=Voorbeelden met hutten|
{{DottedFrameMessage|align=left|text=
3=
===== Voorbeelden met hutten: =====
Het rivierenstelsel links is van blauw. Het rivierenstelsel rechts is van rood.  
 
[[File:Hunters And Gatherers ex 12a.jpg|frameless|none]]
Het rivierenstelsel links is van {{ColorBlue|blauw}}. Het rivierenstelsel rechts is van {{ColorRed|rood}}.  
[[File:Hunters And Gatherers ex 12a.png|none]]


De blauwe hut mag hier gezet worden.
De {{ColorBlue|blauwe}} hut mag hier gezet worden.
[[File:Hunters And Gatherers ex 12b.jpg|frameless|none]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 12b.png|none]]


De rode visser mag hier gezet worden.
De {{ColorRed|rode}} visser mag hier gezet worden.
[[File:Hunters And Gatherers ex 12c.jpg|frameless|none]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 12c.png|none]]
}}
}}


==== {{ColorGreen|Weiden}} ====
{{GreyStrip|heading=4|title=Weiden}}
 
'''Weiden worden niet geteld.''' Ze dienen uitsluitend om jagers te zetten. '''Als jagers eenmaal zijn gezet, kunnen ze niet meer worden teruggenomen.''' Leg de jagers plat neer, opdat ze duidelijk te onderscheiden zijn van rechtopstaande vissers en verzamelaars. Die kan men in de loop van het spel wel terugkrijgen. '''Jagers leveren pas aan het einde van het spel punten op (zie “De eindtelling”)


'''Weiden worden niet geteld.''' Ze dienen uitsluitend om jagers te plaatsen. '''Als jagers eenmaal zijn geplaatst, kunnen ze niet meer worden teruggenomen.''' Leg de jagers plat neer, opdat ze duidelijk zijn te onderscheiden van rechtopstaande vissers en verzamelaars. Die kan men in de loop van het spel wel terugkrijgen. '''Jagers leveren pas aan het einde van het spel punten op (zie “De eindtelling”)
{{DottedFrameMessage|align=left|text=
{{RulesPlacingTile|1=====|2=Voorbeeld met weiden|
===== Voorbeeld met weiden =====  
3=


De 2 jagers hebben elk hun eigen weide. Bos, rivieren en de rand van het speelbord scheiden de weiden van elkaar.
Alle 3 de jagers hebben elk hun eigen weide. Het bos, de rivieren en de rand van het speelveld scheiden de weiden van elkaar.
[[File:Hunters And Gatherers ex 13a.jpg|frameless|none]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 13a.png|none]]


Na het aanleggen van de nieuwe tegel zijn de weiden verbonden. Alle jagers bevinden zich nu in dezelfde weide.
Na het aanleggen van de nieuwe tegel, vormen de weiden van de 3 jagers één nieuwe.
'''Let op:''' De speler die de nieuwe tegel heeft gelegd, mag nu geen jager plaatsen omdat er al jagers in de weide staan.
 
[[File:Hunters And Gatherers ex 13b.jpg|frameless|none]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 13b.png|none]]
'''Opmerking:''' De speler die de nieuwe tegel heeft aangelegd, mag geen jager zetten omdat de weide al bezet wordt door jagers.
}}
}}


Line 214: Line 306:
'''Niet afgebouwde rivieren en bossen worden niet gewaardeerd. Hutten op rivierenstelsels en jagers op weiden blijven op het speelveld staan. Nu volgt de eindtelling.'''
'''Niet afgebouwde rivieren en bossen worden niet gewaardeerd. Hutten op rivierenstelsels en jagers op weiden blijven op het speelveld staan. Nu volgt de eindtelling.'''


==== De eindtelling ====
=== Eindtelling ===


==== {{ColorGreen|Puntentelling voor hutten}} ====
{{GreyStrip|heading=4|title=Puntentelling voor hutten}}


'''Een speler die als enige een hut op een rivierenstelsel bezit, ontvangt voor iedere vis in dit rivierenstelsel 1 punt.''' Als meerdere spelers een hut op dit rivierenstelsel bezitten ontvangen ze allen het volle aantal punten. Als een speler de meeste hutten op een rivierenstelsel bezit, krijgt hij als enige het volle aantal punten. Voor de waardering van hutten is het niet van belang of het rivierenstelsel is afgebouwd of niet. Op deze manier worden alle hutten gewaardeerd.  
'''Een speler die als enige een hut op een rivierenstelsel bezit, ontvangt voor iedere vis in dit rivierenstelsel 1 punt.''' Als meerdere spelers een hut op dit rivierenstelsel bezitten ontvangen ze allen het volle aantal punten. Als een speler de meeste hutten op een rivierenstelsel bezit, krijgt hij als enige het volle aantal punten. Voor de waardering van hutten is het niet van belang of het rivierenstelsel is afgebouwd of niet. Op deze manier worden alle hutten gewaardeerd.  


{{RulesPlacingTile|1=====|2=Voorbeeld|
[[File:Hunters And Gatherers ex 14.png|none|{{ColorBlue|Blauw}} krijgt 5 punten (5 vissen).]]
3=
Blauw krijgt 5 punten (5 vissen).
[[File:Hunters And Gatherers ex 14.jpg|frameless|none]]
}}


==== {{ColorGreen|Puntentelling voor jagers op de weiden}} ====
{{GreyStrip|heading=4|title=Puntentelling voor jagers op de weiden}}


'''Een speler die als enige een jager op een weide bezit ontvangt de volgende punten: ieder stuk wild, iedere mammoet en iedere oeros (alleen op de bonustegels) levert 2 punten op.'''
'''Een speler die als enige een jager op een weide bezit ontvangt de volgende punten: ieder stuk wild, iedere mammoet en iedere oeros (alleen op de bonustegels) levert 2 punten op.'''
Line 235: Line 323:
Voor de waardering van jagers is het niet van belang of een weide is afgebouwd of niet. Op deze manier worden alle jagers op het speeloppervlak gewaardeerd. Na een telling worden de groene fiches van het bord verwijderd en eventueel gebruikt bij een volgende telling.
Voor de waardering van jagers is het niet van belang of een weide is afgebouwd of niet. Op deze manier worden alle jagers op het speeloppervlak gewaardeerd. Na een telling worden de groene fiches van het bord verwijderd en eventueel gebruikt bij een volgende telling.


{{RulesPlacingTile|1=====|2=Voorbeelden van weiden|
{{DottedFrameMessage|align=left|text=
3=
===== Voorbeelden van weiden =====
'''Weide 1:''' 1 wild. {{ColorGreen|Groen}} krijgt 2 punten.
 
'''Weide A:''' 1 wild. {{ColorGreen|Groen}} krijgt 2 punten.


'''Weide 2:''' 1 wild, 1 mammoet, 1 tijger. {{ColorYellow|Geel}} en {{ColorRed|rood}} krijgen beiden 2 punten voor de mammoet. Het wild is voor de tijger.
'''Weide B:''' 1 wild, 1 mammoet, 1 tijger. {{ColorYellow|Geel}} en {{ColorRed|rood}} krijgen beiden 2 punten voor de mammoet. Het wild is voor de tijger.


'''Weide 3:''' 2 wild, 2 mammoeten, 1 oeros, 1 tijger. {{ColorRed|Rood}} heeft de meeste jagers en ontvangt als enige de 8 punten (2 mammoeten = 4 punten, 1 oeros = 2 punten, 1 wild = 2 punten).
'''Weide C:''' 2 wild, 2 mammoeten, 1 oeros, 1 tijger. {{ColorRed|Rood}} heeft de meeste jagers en krijgt als enige de 8 punten (2 mammoeten = 4 punten, 1 oeros = 2 punten, 1 wild = 2 punten).


'''Weide 4:''' 2 tijgers, 1 wild. {{ColorBlue|Blauw}} krijgt geen punten en ook geen minpunten.
'''Weide D:''' 2 tijgers, 1 wild. {{ColorBlue|Blauw}} krijgt geen punten, maar ook geen minpunten.


(Voor het overzicht zijn op weide 3 een tijger en een wild met {{ColorGreen|groene}} fiches afgedekt.)
(Voor de duidelijkheid zijn op weide C een tijger en een wild met {{ColorGreen|groene}} houten fiches afgedekt.) <ref>
{{IconArrow}}
Het voorbeeld in de editie van '''[[Rio_Grande_Games/nl|RGG]]''' wijkt in die zin af, dat daar 1 tijger en 1 wild op weide B zijn afgedekt.
</ref>


[[File:Hunters And Gatherers ex 15.jpg|frameless|none]]
[[File:Hunters And Gatherers ex 15.png|none]]
}}
}}


Line 254: Line 346:
'''De bonustegels moeten volgens de gebruikelijke regels worden aangelegd.''' Daarnaast gelden de volgende bijzondere regels:
'''De bonustegels moeten volgens de gebruikelijke regels worden aangelegd.''' Daarnaast gelden de volgende bijzondere regels:


{|
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B12.jpg|text=Het vuur verjaagt '''alle''' tijgers uit de weide, ook als er geen jager op is gezet .<br />Hierdoor wordt alle wild in de weide geteld.}}
|- valign="top"
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B07.jpg|text=Iedere groep paddestoelen in een afgebouwd bos levert bij het tellen van dit bos 2 bonuspunten op.}}
| style="min-width: 70px; width: 118px;" | [[File:Hunters_And_Gatherers_Tile_B12.jpg]]<br /><br />
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B02.jpg|text=Iedere oeros levert bij het tellen van de jagers 2 punten op.}}
| Het vuur verjaagt '''alle''' tijgers uit de weide, ook als er geen jager op de tegel ligt.<br />Hierdoor wordt alle wild in de weide geteld.<br /><br />
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B04.jpg|text=Als een speler de tegel met het monolithische bouwwerk aan het speelveld legt en bij deze ceremonieplaats een jager legt, ontvangt bij de eindtelling '''alleen deze jager''' de punten voor die weide. Het maakt in dit geval niet uit, hoeveel andere jagers zich in die weide bevinden.<br />'''Opmerking:''' op het moment van het zetten van de jager mogen zich conform de spelregels geen andere jagers in de weide bevinden!}}
|}
 
{|
== Credits ==
|- valign="top"
| style="min-width: 70px; width: 118px;" | [[File:Hunters_And_Gatherers_Tile_B07.jpg]]<br /><br />
| Iedere groep paddestoelen in een afgebouwd bos levert bij het tellen van dit bos 2 bonuspunten op.<br /><br />
|}
{|
|- valign="top"
| style="min-width: 70px; width: 118px;" | [[File:Hunters_And_Gatherers_Tile_B02.jpg]]<br /><br />
| Iedere oeros levert bij het tellen van de jagers 2 punten op.<br /><br />
|}
{|
|- valign="top"
| style="min-width: 70px; width: 118px;" | [[File:Hunters_And_Gatherers_Tile_B04.jpg]]<br /><br />
| Als een speler de tegel met het monolithische bouwwerk aan het speelveld past en bij deze ceremonieplaats een jager legt, ontvangt bij de eindtelling '''alleen deze jager''' de punten voor die weide. Het maakt in dit geval nie tuit, hoeveel andere jagers zich in die weide bevinden.<br />'''Let op:''' op het moment van het inzetten van de jager mogen zich conform de spelregels geen andere jagers in de weide bevinden!
|}


<!-- Previous version - replaced by wolnic 26Sep20
Illustratie: Johann Rüttinger
{{BeginTileList|600px}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B12.jpg|&nbsp;The fire chases all the tigers from the meadow - even if no hunter is deployed. On this meadow, all deer are scored. }}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B07.jpg|&nbsp;Each mushroom tile adds 2 points to the score of a completed forest. }}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B02.jpg|&nbsp;Each aurochs adds 2 points to the hunter's score.}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B04.jpg|&nbsp;When a player deploys a hunter '''on the shrine, only he will receive points.''' Other hunters on the meadow will not receive any points, regardless of majority. '''Note:''' When deploying the hunter - as usual - there must not be any other hunters on the meadow! }}
{{EndTileList}}
-->


== Tegelverdeling ==
== Tegelverdeling ==


'''Aantal tegels: 79'''
{{BeginTileList|width=100%|tiles=79}}
{{BeginTileList|1700px}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_01.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_01.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_02.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_02.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_03.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_03.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_04.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_04.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_05.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_05.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_06.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_06.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_07.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_07.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_08.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_08.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_09.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_09.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_10.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_10.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_11.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_11.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_12.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_12.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_13.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_13.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_14.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_14.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_15.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_15.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_16.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_16.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_17.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_17.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_18.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_18.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_19.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_19.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_20.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_20.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_21.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_21.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_22.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_22.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_23.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_23.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_24.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_24.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_25.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_25.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_26.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_26.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_27.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_27.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_28.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_28.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_29.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_29.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_30.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_30.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_31.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_31.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_32.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_32.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_33.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_33.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_34.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_34.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_35.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_35.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_36.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_36.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_37.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_37.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_38.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_38.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_39.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_39.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_40.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_40.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_41.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_41.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_42.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_42.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_43.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_43.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_44.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_44.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_45.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_45.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_46.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_46.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_47.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_47.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_48.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_48.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_49.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_49.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_50.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_50.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_51.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_51.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_52.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_52.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_53.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_53.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_54.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_54.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_55.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_55.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_56.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_56.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_57.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_57.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_58.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_58.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_59.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_59.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_60.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_60.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_61.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_61.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_62.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_62.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_63.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_63.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_64.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_64.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_65.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_65.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_66.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_66.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_67.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_67.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_68.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_68.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_69.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_69.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_70.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_70.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_71.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_71.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_72.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_72.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_73.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_73.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_74.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_74.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_75.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_75.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_76.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_76.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_77.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_77.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_78.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_78.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_79.jpg|count=1|config=Starttegel}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_79.jpg|&nbsp;x1&nbsp;(Starttegel)}}
{{EndTileList}}
{{EndTileList}}


'''Totaal aantal bonustegels: 12'''
'''Aantal bonustegels: 12'''
{{BeginTileList|1000px}}
 
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B01.jpg|&nbsp;x1}}
{{BeginTileList}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B02.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B01.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B03.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B02.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B04.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B03.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B05.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B04.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B06.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B05.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B07.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B06.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B08.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B07.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B09.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B08.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B10.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B09.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B11.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B10.jpg|count=1}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_B12.jpg|&nbsp;x1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B11.jpg|count=1}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_B12.jpg|count=1}}
{{EndTileList}}
{{EndTileList}}


'''Aantal scorefiches: 5'''
'''Aantal puntentegels: 5'''
{{BeginTileList|600px}}
 
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_Points_50.jpg|&nbsp;x5<br />Voorkant}}
{{BeginTileList|width=600px}}
{{Tile|Hunters_And_Gatherers_Tile_Points_100.jpg|&nbsp;x5<br />&nbsp;Achterkant}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_Points_50.jpg|count=5|config=Voorzijde}}
{{Tile|image=Hunters_And_Gatherers_Tile_Points_100.jpg|count=5|config=Achterzijde}}
{{EndTileList}}
{{EndTileList}}


</onlyinclude>
{{FootnoteIconPara}}
 
{{FootnoteIconPara_nl}}


[[Category:Completed]]
[[Category:Completed]]
[[Category:Hunters And Gatherers]]
[[Category:Hunters And Gatherers]]
[[Category:Spinoff]]
[[Category:Spinoff]]

Latest revision as of 17:24, 16 May 2024

Other languages:
Hunters And Gatherers Tile 55.jpg Je leest nu de spelregels voor dit tegelontwerp.
Hunters And Gatherers2 Tile 28.jpgLees de volgende spelregels als jouw tegels er zoals deze tegel uitzien.
Hunters and Gatherers v2
Als jouw tegels er zo uitzien, dan heb je de gewone Carcassonne tegels.Base Game C3 Tile M.png
Hebben jouw tegels een ander ontwerp, kies dan een spel uit Spin-offs.Rule selection by design Spin-offs.png


Box Hunters 999.png
1e editie 999 Games

Algemene informatie en opmerkingen

Oorspronkelijk uitgegeven door Hans im Glück, in 2002.

Enige duizenden jaren voordat de stad Carcassonne met zijn machtige stadswallen ontstond, was het gebied al bewoond. De mensen leefden in stammen en maakten jacht op wilde dieren. Verder leefden zij van visvangst en het verzamelen van bessen, paddenstoelen en noten. Recent zijn archeologische vondsten gedaan in de vele grotten die het gebied met zijn kalksteengrond rijk is. Er zijn talloze prachtige grotschilderingen en andere sporen van een vroege beschaving.

Speelmateriaal

  • 79 landtegels (inclusief een starttegel met een vulkaan)
Starttegel
  • 12 bonustegels
Rugzijde bonustegels
  • 1 scoretableau
Hunters And Gatherers Scoreboard.jpg
  • 5 scorefiches
Hunters And Gatherers Tile Score.jpg
  • 30 stamleden in 5 kleuren
Figure TribeMembers.png
  • 10 hutten in 5 kleuren
Figure Huts.png
  • 10 groene houten fiches
Figure Discs green stacked.png
  • 12 bonustegels
Achterkant bonustegel
  • 1 scoretableau
Hunters And Gatherers Scoreboard.png
  • 5 puntentegels
Hunters And Gatherers Tile Score.png
  • 30 stamleden in 5 kleuren
Figure TribeMembers.png
  • 10 hutten in 5 kleuren
Figure Huts.png
  • 10 groene houten fiches
Figure Discs green stacked.png

Overzicht

De spelers leggen om beurten landtegels op tafel. Er ontstaan weiden, bossen en rivieren waarop de spelers hun stamleden en hutten kunnen inzetten om punten te verdienen. Omdat men zowel tijdens als na afloop van het spel punten kan verdienen, staat de winnaar pas aan het einde van het spel vast.

Voorbereiding

Leg de starttegel met de vulkaan midden op de tafel. Schud de overige 78 landtegels en leg ze in meerdere gedekte stapels op tafel zodat iedereen er goed bij kan. De bonustegels worden ook geschud en in een aparte gedekte stapel op tafel gelegd. Leg het scorespoor en de scorefiches aan de rand van de tafel.

Elke speler kiest een kleur en krijgt de 6 stamleden en 2 hutten van die kleur. Zet één van de stamleden op vak 0 van het scorespoor. De overige 5 stamleden en de 2 hutten neemt elke speler in voorraad.

De jongste speler bepaalt wie het spel begint.

Spelverloop

Er wordt met de wijzers van de klok mee gespeeld. De speler die aan de beurt is, voert onderstaande acties in de aangegeven volgorde uit:

  1. De speler moet een nieuwe landtegel trekken van één van de stapels (niet van de stapel met bonustegels) en die aanleggen.
  2. De speler mag één van zijn stamleden of hutten uit zijn voorraad op de zojuist aangelegde tegel plaatsen.
  3. Als door het aanleggen van de tegel afgebouwde bossen of rivieren ontstaan, moeten deze nu gewaardeerd worden.

1. Het leggen van landtegels

Als eerste actie in zijn beurt moet een speler een landtegel van één van de gedekte stapels trekken. Hij laat deze aan alle andere spelers zien (zodat ze hem goed kunnen “adviseren”) en past deze open aan het bestaande landschap. Hij is aan de volgende voorwaarden gehouden:

  • De nieuwe tegel (in de voorbeelden rood omrand) moet met minstens één zijde aan één of meer al op tafel liggende tegels worden gelegd. Het is niet togestaan om tegels hoek aan hoek diagonaal aan elkaar te leggen. [1]
  • De landschappen van aangrenzende tegels zoals weiden, rivieren en bossen moeten aan elkaar passen en worden dus uitgebreid.
  • Soms (zelden) kan een tegel niet worden aangepast, omdat er geen toegestane verbinding bestaat. In dat geval wordt de betreffende tegel uit het spel genomen en moet de speler een nieuwe tegel trekken die dan wordt aangelegd.
De rivier en beide weiden worden uitgebereid
Het bos wordt uitgebreid
Aan de linkerzijde wordt het bos uitgebreid, aan de onderkant de weide
Zo mag bijvoorbeeld niet worden aangelegd

2. Het plaatsen van stamleden of hutten

Als de speler een tegel heeft gelegd, mag hij of zij er een stamlid of hut op plaatsen. Daarbij moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan:

  • Er mag per beurt maar één stamlid of hut geplaatst worden.
  • Het stamlid of de hut moet uit de eigen voorraad van de speler komen.
  • Het stamlid of de hut moet op de zojuist aangelegde tegel geplaatst worden.
  • De speler beslist op welk deel van de tegel het stamlid of de hut geplaatst wordt.

Een stamlid kan ingezet worden als:

Verzamelaar in een bos
of als visser op een rivier
of als jager op een weide
of hij plaatst een hut op een rivier
of meer.

Als een speler zijn stamlid als jager inzet, zet hij deze niet rechtop, maar legt hem plat neer in een weide. Meer details hierover en over hutten, zie Hutten

  • Op de door de nieuwe tegel verbonden bossen, rivieren of weiden mag geen ander (ook geen eigen) stamlid staan. Het is niet van belang hoe groot de afstand van het stamlid tot de nieuwe tegel is. De twee voorbeelden hieronder leggen dat nader uit:
Blauw kan alleen een stamlid als jager inzetten, want er staat in het bos al een verzamelaar
Rood kan zijn stamlid als verzamelaar of visser inzetten. Als jager kan hij alleen op de kleine weide een stamlid inzetten. Op de grote weide staat immers al een jager.

Desondanks kan het voorkomen, dat meerdere stukken op een aaneengesloten gebied (bos, rivier of weide) staan. Hoe dat mogelijk is, wordt uitgelegd bij Een afgebouwd bos en de bonustegels.

Als een speler in de loop van het spel geen stamleden of hutten meer in zijn voorraad heeft, kan hij alleen nog landschapstegels aanleggen. [2] Maar geen paniek: men kan zijn stamleden ook weer terugkrijgen (zie “De terugkeer van stamleden naar hun eigenaar”). Hutten blijven daarentegen tot het einde van het spel staan waar ze geplaatst zijn.

Hierna is de beurt van de speler afgelopen. De volgende speler (met de wijzers van de klok mee) is aan de beurt. Uitzondering:' Als door het aanleggen van een tegel een rivier of bos wordt afgebouwd, worden eerst de punten geteld, voordat de volgende speler aan zijn beurt begint. Dit geldt niet als een weide wordt afgebouwd. [3]

3. De puntentelling van afgebouwde rivieren en bossen

Een afgebouwde rivier

Een rivier is afgebouwd als dze aan beide uiteinden eindigt in een meer of een bron of als deze een gesloten cirkel vormt. [4] Een speler die op een afgebouwde rivier de meerderheid aan vissers heeft, krijgt voor iedere tegel waar de rivier uit bestaat 1 punt. Als de rivier wordt begrensd door 1 of 2 meren, krijgt hij voor iedere vis ook 1 punt.

Rood krijgt 6 punten: De afgebouwde rivier bestaat uit 3 tegels (1, 2, 3). Iedere tegel levert 1 punt op. Het meer op tegel 1 bevat 1 vis, het meer op tegel 3 bevat 2 vissen. Dat levert nogmaals 3 punten op.
Rood krijgt 3 punten: (2 tegels en 1 vis) Ook als blauw de nieuwe tegel zou hebben gelegd om zijn bos uit te breiden, krijgt rood de punten, omdat de rivier afgebouwd is en hij daar een visser heeft staan.

Let op: De speler die de rivier afbouwt is meestal dezelfde speler als die daar een visser heeft en de punten ontvangt. Dat hoeft echter niet zo te zijn. Het kan voorkomen dat een speler een rivier afbouwt terwijl een andere speler daar een visser heeft staan en de punten incasseert. Zie het voorbeeld hierboven.

Hunters And Gatherers Scoreboard.png

Alle punten worden direct verwerkt op het scoretableau. Als de scorepion van een speler het startvak bereikt, pakt hij 1 van de scorefiches en legt deze met waarde 50 naar boven op tafel, zodat iedereen kan zien, dat hij op het scorebord éénmaal is rondgegaan. Als een speler nogmaals het startvak bereikt, draait hij zijn scorefiche om naar waarde 100. In spellen met weinig spelers kan het voorkomen dat een speler meer dan 150 punten behaalt. Hij pakt dan een tweede fiche en legt deze open voor zich neer met waarde 50 naar boven.

Hunters And Gatherers Tile Score.png

Een afgebouwd bos en de bonustegels

Een bos is af als het helemaal omgeven is door weiden (m.a.w. dat er geen vrije zijde meer is waaraan nog bos kan worden gelegd) en als er geen gaten in zitten, waar nog tegels in passen. Er is geen beperking aan het aantal tegels waaruit een bos kan bestaan. Een speler die in een afgebouwd bos de meerderheid aan verzamelaars heeft krijgt voor elk bosdeel waaruit het bos bestaat 2 punten.

Rood krijgt 4 punten.

Na de telling wordt vastgesteld of er goudklompen in het bos aanwezig zijn. In dat geval trekt de speler die het bos heeft afgebouwd 1 tegel van de stapel bonustegels. [5] Hij mag de bonustegel overal en volgens de spelregels aanleggen en er een stamlid of hut op zetten. [6] Als hij zo weer een rivier of bos afbouwt, vindt er nogmaals een puntentelling plaats. De speler mag echter niet nog een bonustegel trekken als hij weer een bos met goudklompen afbouwt. Als de stapel met bonustegels op is, vervalt het recht om er een te trekken!

Samengevat:

  • De speler die een verzamelaar in een afgebouwd bos heeft, krijgt punten.
  • De speler die het bos heeft afgebouwd trekt een bonustegel.
Volgens het volgende voorbeeld: als rood het bos afbouwt, krijg hij zowel de punten als de bonustegel. Als blauw het bos afbouwt, krijgt rood de punten en trekt blauw de bonustegel.
2 punten voor elk bosdeel. Rood krijgt 10 punten. Hoewel dit afgebouwde bos meerdere goudklompen bevat, mag er maar 1 bonustegel getrokken worden.
  • Een bonustegel mag met inachtneming van de spelregels overal aan het speelveld worden gelegd.
  • Het maakt niet uit hoeveel goudklompen er in een bos zijn: er mag altijd maar 1 bonustegel worden getrokken.
  • Als in een bos geen goudklompen te vinden zijn, [7] mag er geen bonustegel worden getrokken.

De bonustegels worden verderop in de spelregels in detail uitgelegd.

Wat gebeurt er als er meerdere stamleden op een afgebouwd(e) bos of rivier staan?

Door het slim aanpassen van tegels kan het voorkomen dat meerdere verzamelaars in een bos staan of meerdere vissers op een rivier. Als een afgebouwd bos of rivier geteld wordt, wordt eerst bepaald of een speler hier meer stamleden bezit dan elke andere speler. Deze speler krijgt de punten dan als enige. Als meerdere spelers de meeste stamleden bezitten, ontvangen ze allemaal het volle aantal punten.

Voorbeeld met meerdere stampleden

De nieuw aangelegde tegel voegt de voorheen gescheiden bossen samen. Hierna wordt hetzelfde bos door meerdere verzamelaars bezet.

Rood en blauw krijgen elk 10 punten.
Rood heeft de meerderheid in dit bos en krijgt 12 punten.

Opmerking: Dat er meerdere stamleden in hetzelfde gebied staan is niet in strijd met de regel: "Er mag geen ander stamlid (zelfs niet van dezelfde speler) op het bos, de rivier of weidedelen staan die aan de zojuist aangelegde tegel verbonden zijn." Deze regel is alleen van toepassing op het zetten van nieuwe stamleden! Hier hebben we echter te maken met het verbinden van gebieden waar waar al stamleden zijn gezet.

De terugkeer van stamleden naar hun eigenaar

Nadat een bos of een rivier is afgebouwd en geteld, en alleen dan gaan de zich daar bevindende stamleden terug naar hun eigenaren. De speler(s) nemen hun stamleden terug en mogen deze vanaf de volgende ronde weer inzetten.

Voorbeeld van het terugnemen van stamleden:

Het is mogelijk om in dezelfde beurt een stamlid in te zetten, er punten voor te krijgen, en deze weer terug te krijgen. Hiertoe moet je in deze volgorde:

  1. een bos of rivier afbouwen met de nieuwe tegel;
  2. daar een verzamelaar of visser plaatsen;
  3. punten tellen voor het afgebouwde bos of de rivier;
  4. de verzamelaar of visser terugnemen. [8]
Hunters And Gatherers ex 11a.png
Hunters And Gatherers ex 11b.png

Hutten

Hutten worden uitsluitend op rivieren of meren geplaatst. Met elkaar verbonden rivieren en/of meren vormen rivierenstelsels. Het complete rivierenstelsel waarop een hut staat hoort bij die hut. Meren onderbreken een rivierenstelsel niet. Een rivierenstelsel eindigt bij een bron of aan de rand van het speelveld. Hutten worden pas aan het einde van het spel gewaardeerd.

Het zetten van hutten is gebonden aan de volgende voorwaarden: op het rivierenstelsel waar een speler een hut wil zetten, mag zich geen andere hut bevinden (ook niet van de speler zelf). Als een hut eenmaal is gezet mag deze zolang het spel duurt niet worden teruggenomen. [9]

Let op: hutten en vissers staan elkaar niet in de weg.

Voorbeelden met hutten:

Het rivierenstelsel links is van blauw. Het rivierenstelsel rechts is van rood.

Hunters And Gatherers ex 12a.png

De blauwe hut mag hier gezet worden.

Hunters And Gatherers ex 12b.png

De rode visser mag hier gezet worden.

Hunters And Gatherers ex 12c.png

Weiden

Weiden worden niet geteld. Ze dienen uitsluitend om jagers te zetten. Als jagers eenmaal zijn gezet, kunnen ze niet meer worden teruggenomen. Leg de jagers plat neer, opdat ze duidelijk te onderscheiden zijn van rechtopstaande vissers en verzamelaars. Die kan men in de loop van het spel wel terugkrijgen. Jagers leveren pas aan het einde van het spel punten op (zie “De eindtelling”)

Voorbeeld met weiden

Alle 3 de jagers hebben elk hun eigen weide. Het bos, de rivieren en de rand van het speelveld scheiden de weiden van elkaar.

Hunters And Gatherers ex 13a.png

Na het aanleggen van de nieuwe tegel, vormen de weiden van de 3 jagers één nieuwe.

Hunters And Gatherers ex 13b.png

Opmerking: De speler die de nieuwe tegel heeft aangelegd, mag geen jager zetten omdat de weide al bezet wordt door jagers.

Het einde van het spel

Aan het einde van de beurt waarin de laatste landschapstegel (geen bonustegel) wordt gelegd, gebeurt het volgende: de spelers nemen alle stamleden die op onafgebouwde bossen en rivieren staan terug.

Niet afgebouwde rivieren en bossen worden niet gewaardeerd. Hutten op rivierenstelsels en jagers op weiden blijven op het speelveld staan. Nu volgt de eindtelling.

Eindtelling

Puntentelling voor hutten

Een speler die als enige een hut op een rivierenstelsel bezit, ontvangt voor iedere vis in dit rivierenstelsel 1 punt. Als meerdere spelers een hut op dit rivierenstelsel bezitten ontvangen ze allen het volle aantal punten. Als een speler de meeste hutten op een rivierenstelsel bezit, krijgt hij als enige het volle aantal punten. Voor de waardering van hutten is het niet van belang of het rivierenstelsel is afgebouwd of niet. Op deze manier worden alle hutten gewaardeerd.

Blauw krijgt 5 punten (5 vissen).

Puntentelling voor jagers op de weiden

Een speler die als enige een jager op een weide bezit ontvangt de volgende punten: ieder stuk wild, iedere mammoet en iedere oeros (alleen op de bonustegels) levert 2 punten op.

Sabeltandtijgers zijn concurrenten in de jacht. Ze jagen uitsluitend op wild en wagen zich niet aan mammoeten of oerossen. Voor iedere sabeltandtijger in een weide wordt 1 stuk wild minder geteld. Om het overzicht te bewaren kunnen de spelers de groene fiches gebruiken en er steeds per weiland een tijger en een stuk wild mee bedekken. De punten voor de rest van het wild, de mammoeten en de oerossen worden daarna bij elkaar opgeteld. Als er meer tijgers op de weide staan dan wild, krijgt een speler geen minpunten.

Als meerdere spelers de meeste jagers op een weide bezitten, ontvangen ze allen het volle aantal punten. Als 1 speler de meeste jagers bezet, krijgt hij als enige de punten. Voor de waardering van jagers is het niet van belang of een weide is afgebouwd of niet. Op deze manier worden alle jagers op het speeloppervlak gewaardeerd. Na een telling worden de groene fiches van het bord verwijderd en eventueel gebruikt bij een volgende telling.

Voorbeelden van weiden

Weide A: 1 wild. Groen krijgt 2 punten.

Weide B: 1 wild, 1 mammoet, 1 tijger. Geel en rood krijgen beiden 2 punten voor de mammoet. Het wild is voor de tijger.

Weide C: 2 wild, 2 mammoeten, 1 oeros, 1 tijger. Rood heeft de meeste jagers en krijgt als enige de 8 punten (2 mammoeten = 4 punten, 1 oeros = 2 punten, 1 wild = 2 punten).

Weide D: 2 tijgers, 1 wild. Blauw krijgt geen punten, maar ook geen minpunten.

(Voor de duidelijkheid zijn op weide C een tijger en een wild met groene houten fiches afgedekt.) [10]

Hunters And Gatherers ex 15.png

Beschrijving van de bonustegels

De bonustegels moeten volgens de gebruikelijke regels worden aangelegd. Daarnaast gelden de volgende bijzondere regels:

Hunters And Gatherers Tile B12.jpg
Het vuur verjaagt alle tijgers uit de weide, ook als er geen jager op is gezet .
Hierdoor wordt alle wild in de weide geteld.
Hunters And Gatherers Tile B07.jpg
Iedere groep paddestoelen in een afgebouwd bos levert bij het tellen van dit bos 2 bonuspunten op.
Hunters And Gatherers Tile B02.jpg
Iedere oeros levert bij het tellen van de jagers 2 punten op.
Hunters And Gatherers Tile B04.jpg
Als een speler de tegel met het monolithische bouwwerk aan het speelveld legt en bij deze ceremonieplaats een jager legt, ontvangt bij de eindtelling alleen deze jager de punten voor die weide. Het maakt in dit geval niet uit, hoeveel andere jagers zich in die weide bevinden.
Opmerking: op het moment van het zetten van de jager mogen zich conform de spelregels geen andere jagers in de weide bevinden!

Credits

Illustratie: Johann Rüttinger

Tegelverdeling

Totaal aantal tegels: 79
Hunters And Gatherers Tile 01.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 02.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 03.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 04.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 05.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 06.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 07.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 08.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 09.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 10.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 11.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 12.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 13.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 14.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 15.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 16.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 17.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 18.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 19.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 20.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 21.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 22.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 23.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 24.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 25.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 26.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 27.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 28.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 29.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 30.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 31.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 32.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 33.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 34.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 35.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 36.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 37.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 38.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 39.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 40.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 41.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 42.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 43.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 44.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 45.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 46.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 47.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 48.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 49.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 50.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 51.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 52.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 53.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 54.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 55.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 56.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 57.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 58.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 59.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 60.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 61.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 62.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 63.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 64.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 65.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 66.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 67.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 68.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 69.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 70.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 71.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 72.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 73.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 74.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 75.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 76.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 77.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 78.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile 79.jpg ×1
Starttegel

Aantal bonustegels: 12

Hunters And Gatherers Tile B01.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B02.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B03.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B04.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B05.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B06.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B07.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B08.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B09.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B10.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B11.jpg ×1
Hunters And Gatherers Tile B12.jpg ×1

Aantal puntentegels: 5

Hunters And Gatherers Tile Points 50.jpg ×5
Voorzijde
Hunters And Gatherers Tile Points 100.jpg ×5
Achterzijde

Voetnoten

Kijk op de Pictogrammen pagina voor uitleg over en licensering van de pictogrammen.

  1. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers In de RGG-editie wordt hier nog de volgende zin toegevoegd: “De rand van de tafel is de grens van het speelveld. Spelers mogen geen tegels over de rand van de tafel leggen of het speelveld verschuiven om een tegel aan te leggen die over de rand van de tafel zou komen.”
  2. In de editie van RGG staat deze zin eerder in de tekst.
  3. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers Deze zin komt niet voor in de editie van RGG.
  4. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers De editie RGG voegt hier nog de volgende zin toe: “Er is geen beperking aan het aantal rivierdelen.”
  5. Officiële verheldering van de uitgever Vraag: Als ik een tegel aanleg waarmee meer dan één bos tegelijk wordt afgebouwd, krijg ik dan meer dan één bonustegel? Antwoord: Nee. Je kunt niet meer dan één bonustegel per beurt krijgen, ongeacht hoeveel bossen je afbouwt, of dat nu met je eerste tegel of met de bonustegel gebeurt. Het aanleggen van de bonustegel gebeurt in dezelfde beurt en dus krijg je geen extra bonustegel.
  6. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers De editie van RGG heeft hier een extra zin: “Als de bonustegel nergens geldig aangelegd kan worden, legt de speler de tegel weg en trekt een nieuwe.”
  7. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers In de RGG-editie is de volgende foutieve opmerking toegevoegd: “(slechts mogelijk bij bossen van 2 bosdelen)”
  8. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers Bij de editie van RGG is hier de volgende zin toegevoegd: “Onder de juiste omstandigheden is het zelfs mogelijk dat een speler dat zowel met het aanleggen van zijn landtegel alsook met het aanleggen van een bonustegel kan doen.”
  9. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers De editie van RGG voegt hier de volgende zin toe: “Nadat een speler een hut heeft gezet (of ervoor kiest dat niet te doen), eindigt zijn beurt en is de volgende speler aan de beurt.”
  10. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers Het voorbeeld in de editie van RGG wijkt in die zin af, dat daar 1 tijger en 1 wild op weide B zijn afgedekt.