Basisspel (1e editie)

Je leest nu de spelregels voor dit tegelontwerp.

Lees de volgende spelregels als jouw tegels er zoals deze tegel uitzien.  Basisspel

Hebben jouw tegels een ander ontwerp, kies dan een spel uit Spin-offs.

Hoofdpagina > Carcassonne > Basisspel (1e editie)

↑

999-Games

Algemene informatie en opmerkingen

Spel C Logo

Oorspronkelijk in 2000 uitgegeven door Hans im Glück

Een listig, tactisch legspel van Klaus-Jürgen Wrede voor 2 tot 5 spelers, in de leeftijd van 8 en hoger

De Zuidfranse stad Carcassonne staat bekend om haar unieke vestingwerken uit de Romeinste tijd en de middeleeuwen. De spelers wagen hun kansen met hun horigen op de wegen, in de steden, in de kloosters en op het boerenland rondom Carcassonne. De ontwikkeling van het land ligt in hun handen en de juiste en tijdige inzet van hun horigen als struikrovers, ridders, boeren of monniken zal de weg naar het succes plaveien.

Speelmateriaal

• 72 landtegels (inclusief een met een donkere achterkant) die weg-, stads- en veldsegmenten afbeelden, evenals kloosters en kruisingen.

Beschrijving van de tegels en kenmerken:
A. Achterzijde van de starttegel B. Een klooster C. Stadsdelen	D. Weiden E. Wegdelen F. Kruisingen

• 40 horigen in vijf kleuren:

	Horigen in vijf kleuren

  Vraag: Te weinig horigen—spelen we het verkeerd of zijn er echt te weinig?

Antwoord:

Deze hoeveelheid is zo bedoeld door de ontwerpers. Een tekort aan horigen is opzet. Het is juist een belangrijk spelelement is om zuinig te leren omgaan met je horigen.

Elke horige kan worden ingezet als ridder, monnik, struikrover of boer. Eén horige van elke kleur wordt gebruikt op het scoretableau om de punten van de speler mee aan te duiden.

• Een waardetabel. Deze wordt gebruikt om de puntentelling bij te houden.
• Een spelregelboekje en een bijlage.

Spelregels

Overzicht

De spelers leggen beurtelings landtegels aan. Dit leidt tot de groei van wegen, steden, kloosters en weiden, waar de spelers hun horigen op kunnen inzetten om punten te verdienen. Aangezien er zowel tijdens het spel als op het einde punten kunnen worden gewonnen, staat de winnaar pas na de eindtelling vast.

Voorbereiding

De starttegel wordt op het midden van de tafel gelegd. De overige tegels worden geschud en in meerdere stapeltjes gedekt zo op tafel gelegd dat alle spelers er gemakkelijk bij kunnen. De tegels kunnen ook in een zak of de speldoos gedaan worden en willekeurig getrokken worden. De waardetabel dient, indien mogelijk, aan de rand van de tafel gelegd.

Waardetabel

Iedere speler kiest een kleur en krijgt de acht horigen in die kleur en zet er één als telsteen op het veld met de '0' van de waardetabel. De overige 7 horigen blijven als voorraad bij de spelers.

De jongste speler mag zeggen wie het spel begint.

Spelverloop

Het spel gaat met de klok mee. De speler die aan de beurt is voert de volgende acties in de aangegeven volgorde uit:

1. De speler moet een nieuwe landtegel trekken en aanleggen.
2. De speler mag indien gewenst één van zijn horigen uit zijn voorraad op de zojuist aangelegde tegel zetten.
3. Als door het aanleggen van de landtegel wegen, steden of kloosters afgebouwd worden, moeten de punten daarvan nu geteld worden.

Dan is de volgende speler aan de beurt.

1. Het aanleggen van een tegel

Als eerste actie moet de speler een tegel van één van de gedekte stapels nemen. Deze toont hij vervolgens aan alle spelers (zodat zij de speler kunnen 'adviseren' waar hij die kan aanleggen) en legt deze aan het speelveld aan. De speler moet de volgende punten in acht nemen:

Minstens één zijde van de nieuwe tegel (in onderstaande voorbeelden rood omrand) moet met minstens één zijde aan een of meer eerder geplaatste landtegels gelegd worden. Tegels uitsluitend met de hoeken tegen elkaar aanleggen is niet toegestaan.

• Alle weiden, wegen en stadsdelen moeten delen die al op tafel liggen voortzetten. Een nieuw aangelegde tegel moet aan alle kanten bij het aangrenzende terrein passen. Het is bij het aanleggen niet genoeg dat één zijde past.
  

  Zo mogen landtegels niet geplaatst worden.

In het zeldzame geval, dat een landtegel niet passend gelegd kan worden, en alle spelers het daarover eens zijn, wordt deze uit het spel verwijderd en trekt de speler een nieuwe.

2. Een horige zetten

Nadat de speler een tegel heeft aangelegd, mag hij of zij een horige zetten. Hierbij moeten de volgende punten in acht genomen worden:

• Hij mag per beurt maar één horige plaatsen.
• De horige moet uit de voorraad van de speler komen.
• De horige mag alleen op de zojuist aangelegde tegel geplaatst worden.
• De speler beslist op welk deel van de tegel de horige gezet wordt en wel als:

een struikrover op een wegdeel

een ridder in een stadsdeel

een monnik in een klooster

een boer op één van beide weiden. Leg de boer plat!

• Er mag geen andere horige (ook niet van dezelfde speler) op de weg-, stad- of weidedelen staan die aan de zojuist aangelegde tegel verbonden zijn. Het maakt niet uit hoe ver weg de andere horige staat. Onderstaande voorbeelden leggen dat nader uit:

Blauw kan een horige uitslluitend als boer inzetten. Op de verbonden stadsdelen staat al een ridder.

Blauw kan zijn horige als ridder of als struikrover inzetten, of als boer op de kleine weide. De grote weide is al bezet.

Als een speler tijdens het spel door zijn horigen heen raakt, kan hij of zij alleen nog landtegels aanleggen. Maar geen paniek: je kunt horigen ook weer terugkrijgen.

Als je een tot nu toe onafgebouwd project afbouwt door het aanleggen van een landtegel, ben je niet verplicht om die te bezetten en er punten voor te tellen. Je mag de stad of weg afbouwen zonder dat die bezet is en (bijvoorbeeld) een boer zetten, mits de weide niet bezet is. Er hoeft geen ridder op de stad te staan.

Punten krijgen voor een afgebouwde stad

Als door het aanleggen van een landtegel een project afgebouwd wordt, volgt direct een telling. Is dat niet het geval, dan is de beurt van de speler voorbij en is de speler links van hem aan de beurt.

  Vraag: We vinden het moeilijk om te bepalen wanneer een aangelegde tegel een nieuwe stad is of bij een bestaande stad hoort.

Antwoord:

'Hoek aan hoek' is geen verbinding. Delen kunnen alleen langs de zijden verbonden zijn. In het voorbeeld zijn er op dit moment twee steden.

  Vraag: Mag je op een kloostertegel een horige op de omliggende weide inzetten?

Antwoord:

Jazeker! Voor een weide rondom een klooster gelden dezelfde spelregels als voor elke andere weide. Je mag een boer naast een klooster inzetten. In dit geval blijft het klooster de rest van het spel onbezet. [tenzij het klooster bezet wordt via een magische poort of vanuit de Stad Carcassonne -ed.]

3. Afgebouwde wegen, steden en kloosters tellen

Een afgebouwde weg

Een weg is af als de wegdelen aan beide zijden in een kruising, een stadsdeel of een klooster eindigen, of wanneer de weg een lus vormt. Er is geen beperking aan het aantal wegdelen dat tussen deze eindpunten mag liggen.

Voor een afgebouwde weg krijgt de speler die deze met een struikrover bezet net zoveel punten als de weg (uitgedrukt in landtegels) lang is.

Rood krijgt 4 punten

Rood krijgt 3 punten

Telkens wanneer er punten geteld worden, worden die direct op de waardetabel verwerkt (meer hierover in het gedeelte over de waardetabel).

  Vraag: Kan een weg in niets eindigen?

Antwoord:

Nee, net als alle gebruikelijke landtegels moet een wegdeel aan de rand van de tegel doorlopen in een ander wegdeel.

  Vraag: Hoe worden wegdelen tussen T-splitsingen geteld? Zijn de horizontale delen (aan de bovenkant van de T) ook eindes, of gelden die als rechte wegen die elders afgebouwd moeten worden?

Antwoord:

Een weg eindigt bij een kruising (of splitsing), ongeacht vanaf welke kant de weg komt. De struikrovers mogen de kleine dorpen op de splitsingen niet binnengaan. In het hier getoonde voorbeeld staat elke struikrover op zijn eigen weg.

Een afgebouwde stad

Een stad is af als alle stadsdelen volledig omsloten worden door een stadsmuur en er zich binnen de muren geen gaten meer bevinden. Een stad mag uit een onbeperkt aantal landtegels bestaan.

Een speler die een ridder heeft in een afgebouwde stad, krijgt 2 punten voor elk stadsdeel. Elk wapen (banier / schild) levert 2 extra punten op. Merk op dat een wapen alleen voor het stadsdeel geldt waar het in staat, niet voor de hele tegel (als er meer dan één stadsdeel op de tegel staat).

Rood krijgt 8 punten (drie stadsdelen en één wapen)

Rood krijgt 8 punten (vier stadsdelen, geen wapens)

Als beide stadsdelen die op een tegel staan aan dezelfde stad verbonden zijn (aangegeven met A), tellen ze maar voor één.

Wat gebeurt er, als er meerdere horigen op een afgebouwde weg of in een afgebouwde stad staan?

Door het slim aanleggen van landtegels is het zeer wel mogelijk dat meerdere struikrovers op een weg of meerdere ridders een stad bezetten.

De punten gaan in dit geval naar de speler met de meeste struikrovers of ridders. In het geval van een gelijkspel, krijgen alle spelers met de meeste horigen het volle aantal punten.

De nieuw aangelegde tegel voegt de voorheen gescheiden stadsdelen samen waardoor een afgebouwde stad onstaat.

Blauw en rood krijgen allebei de volle 10 punten, aangezien ze beide een ridder in de stad hebben-een gelijkspel!

Een afgebouwd klooster

Een klooster is afgebouwd als het door acht landtegels omringd wordt. De speler die een monnik in het klooster heeft krijgt 9 punten — 1 punt voor elke landtegel.

Rood krijgt 9 punten

De terugkeer van horigen naar hun meesters

Nadat een weg, stad of klooster is afgebouwd en geteld – en alleen dan – keren de betrokken struikrovers, ridders of monniken terug naar hun eigenaar. Vanaf de volgende beurt mag de speler ze weer in een rol naar keuze inzetten.

---

Het is mogelijk om een dezelfde beurt een horige in te zetten, te tellen en de horige weer terug te krijgen. In dit geval moet je de volgende volgorde hanteren:

1. Een weg, stad of klooster afbouwen met de nieuwe tegel.
2. Een struikrover, ridder of monnik inzetten.
3. De afgebouwde weg, stad of klooster tellen.
4. De struikrover, ridder of monnik weer in voorraad nemen.

Rood krijgt 4 punten

Rood krijgt 3 punten

---

  Vraag: Als een speler een tegel trekt met twee stadsdelen en een kleine stad afbouwt, waarvoor hij 4 punten krijgt, mag hij dan in dezelfde beurt een horige op het nieuwe stadsdeel inzetten?

Antwoord:

Een speler mag per beurt maar één horige inzetten, en dat moet vóór het tellen van punten gebeuren. Als de speler de kleine, nu afgebouwde stad, al bezet, mag hij of zij direct na het aanleggen van de tegel een tweede horige op het andere stadsdeel inzetten. De kleine stad wordt dan geteld en de horige die hierbij betrokken is keert terug naar de speler. Als de speler deze stad nog niet bezet heeft, moet hij of zij kiezen op welke van de twee stadsdelen de horige wordt ingezet. Wordt die op de klein stad gezet, dan keert deze onmiddellijk weer terug en krijgt de speler vier punten, maar deze horige mag dan niet meteen opnieuw ingezet worden.

Weiden

Eén of meer verbonden weiden vormen samen een grotere weide. Weiden zelf leveren tijdens het spel geen punten op. Ze dienen slechts om boeren in te kunnen zetten; de eigenaar van de weide krijgt daar pas aan het einde van het spel punten voor. Dientengevolge blijven boeren gedurende het hele spel op de weide en keren ze nooit terug naar hun eigenaar! Om dat duidelijk te maken, worden boeren plat neergelegd.

Weiden worden van elkaar gescheiden door wegen, steden en de rand van het speelveld – dit is van belang voor de eindtelling.

Alle drie de boeren liggen op een eigen weide. Het wegdeel en de stad scheiden de weiden van elkaar.

Na het aanleggen van de nieuwe tegel zijn de weiden van de drie boeren met elkaar verbonden en vormen één weide.

Let op: De speler die de nieuwe tegel heeft aangelegd mag er geen boer op inzetten aangezien de (nu verbonden) weide al bezet is met boeren.

De waardetabel

Verkregen punten worden onmiddellijk verwerkt op de waardetabel. Deze bestaat uit een spoor van vijftig vakjes waarover meerdere rondjes gelopen kunnen worden. Als het veld "0" bereikt of gepasseerd wordt, neemt de speler een puntentegel (uit  Kathedralen en Herbergen) en legt die met het getal "50" naar boven voor zich neer zodat alle andere spelers die goed kunnen zien. Op deze manier is het voor iedereen duidelijk dat de speler al 50 of meer punten heeft. Bereikt of passeert de speler veld "0" nogmaals, dan wordt de puntentegel omgekeerd zodat het getal "100" zichtbaar is. Het is zeer wel mogelijk dat de speler nog een rondje op de waardetabel maakt: dan pakt hij of zij nog een puntentegel en legt die met "50" naar boven naast de eerste.

"50"/"100" tegels en een telsteen na 50 punten.

Opmerking: Als er zich twee horigen van dezelfde kleur op een weg, stad of weide bevinden, krijg je daar NIET de dubbele punten voor. Het aantal horigen (of in  Kathedralen en Herbergen, de grootte ervan) heeft geen gevolgen voor het aantal punten dat je voor een stad, klooster of weide krijgt. Twee ridders verdubbelen niet de punten. Het aantal horigen is alleen van belang om te bepalen wie de meerderheid heeft.

Puntentelling met twee horigen in dezelfde stad.

Het einde van het spel

Het spel is afgelopen aan het einde van de beurt waarin de laatste landtegel is aangelegd. Wegen, steden en kloosters die in deze laatste beurt worden afgebouwd worden zoals gebruikelijk geteld. Hierna volgt de eindtelling.

Eindtelling

Niet afgeronde wegen, steden en kloosters tellen

Bij de eindtelling worden eerst alle onafgebouwde wegen, steden en kloosters geteld. Voor elke onafgebouwde weg, stad of klooster krijgt de eigenaar 1 punt voor elke tegel. Wapens leveren nu ook maar 1 punt op. Zodra een project is geteld, worden de betrokken horigen verwijderd.

Rood krijgt 3 punten voor de onafgebouwde weg. Geel krijgt 5 punten voor het onafgebouwde klooster. Blauw krijgt 3 punten voor de onafgebouwde stad rechtsonder. Groen krijgt 8 punten voor de grote onafgebouwde stad. Zwart krijgt niets, omdat groen meer ridders in de stad heeft.

  Vraag: Eindtelling: onafgebouwde wegdelen. 1 punt per horige of 1 punt per wegdeel? Klooster: 1 punt voor elk omliggende tegel (dus 5), of is een onafgebouwd klooster maar 1 punt waard?

Antwoord:

Bij de eindtelling krijg je voor een weg net zoveel punten als tijdens het spel, dus 1 punt per tegel waar de weg op staat. In het voorbeeld hiernaast krijgt blauw aan het einde van het spel vier punten. De enige uitzondering bij de eindtelling van wegen is een weg met een herberg uit  Kathedralen en Herbergen, daarvoor krijg je aan het einde van het spel geen punten meer. Het klooster levert 1 punt op voor het klooster zelf en 1 punt voor alle omliggende tegels. Als er vijf tegels rondom het klooster liggen, krijg je in totaal dus 6 punten.

Het tellen van de weiden

Alleen de boeren en hun boerderijen zijn nu nog over en die worden nu geteld. De eigenaar van elke boerderij dient vastgesteld te worden. Als meerdere spelers een boer op een bepaalde boerderij hebben, dan is de speler met de meeste boeren de eigenaar. In het geval van een gelijkspel, worden alle spelers met de meeste boeren als eigenaar gezien. De eigenaar (of eigenaren) van de boerderij krijgen 3 punten voor elke afgebouwde stad die aan de boerderij grenst, of die erin ligt. Een aangrenzende stad is een stad met een muur die aan de boerderij grenst; één enkel contactpunt op de hoek van een tegel is niet genoeg. Als een stad aan meer dan één boerderij grenst, krijgt (krijgen) de eigenaar (eigenaren) van elke boerderij 3 punten voor die stad.

Blauw krijgt 9 punten.

Blauw krijgt 6 punten. Rood krijgt 3 punten. De onafgebouwde stad levert geen punten op.

De genummerde vakjes geven aan in welke volgorde de tegels aangelegd zijn.

Omdat rood er meer boeren heeft is rood de eigenaar van de weide en krijgt 6 punten: 3 voor elk van de steden A en B. Blauw is de eigenaar van de kleine weide en krijgt 3 punten voor stad A.

Op de grote weide hebben zowel rood als geel twee boeren en dus krijgen ze allebei 6 punten: 3 punten voor elk van de stedan A en B. Blauw is eigenaar van de kleine weide en krijgt 3 punten voor stad A.

Iedere weide krijgt op dezelfde manier punten voor de aangrenzende steden. Als alle weiden geteld zijn, is het spel afgelopen.

De speler met de meeste punten wint.

  Vraag: Het is onduidelijk of niet afgebouwde weiden bij de eindtelling ook punten krijgen.

Antwoord:

Het is bij de meeste weiden vrijwel onmogelijk om ze volledig af te sluiten en af te bouwen. Het belangrijkste bij de puntentelling van weiden zijn de steden, deze moeten wel afgebouwd zijn. Dus: afgebouwde steden gelden ook op onafgebouwde weiden.

  Vraag: Hoe tel je, aan het einde van het spel, weiden die volledig afgesloten zijn door wegen, maar geen aangrenzende steden?

Antwoord:

Strikt genomen moet ze net als elke andere weide geteld worden, met 3 punten voor elke afgebouwde stad. In dit geval maakt dat een totaal van nul punten. En mag de boer de weide toch niet verlaten. Dat is natuurlijk hoogst frustrerend en vraagt om wraak!

Voorbeeld van het tellen van een boer

Hieronder volgt een uitgebreider voorbeeld hoe boeren en hun weiden geteld worden.

Wees voorzichtig met de randen van de weide: weiden worden van elkaar gescheiden door wegen, steden (als ze niet binnenin de weide liggen) en de rand van het speelveld.

* Weide 1: Blauw is de eigenaar van weide 1. Er grenzen twee afgebouwde steden (A en B) aan de weide. Voor elke afgebouwde stad krijgt blauw 3 punten (ongeacht hoe groot ze zijn), in totaal dus 6 punten.

* Weide 2: Rood en blauw zijn samen eigenaar van weide 2. Er zijn drie afgebouwde steden (A, B en C) die in deze weide liggen of eraan grenzen. Rood en blauw krijgen derhalve elk 9 punten.

Merk op dat de steden A en B zowel voor blauw op weide 1, als voor rood en blauw op weide 2 punten opleveren aangezien deze steden aan beide weiden grenzen. De stad linksonder is niet af en levert dus geen punten op.

* Weide 3: Geel is de eigenaar van weide 3, aangezien geel er meer boeren op heeft dan zwart. Er zijn vier afgebouwde steden die in weide 3 liggen of eraan grenzen, dus krijgt geel 12 punten.

Varianten

Er zijn een aantal varianten van het basisspel, waarin de spelregels van het spel gewijzigd of aangepast zijn om verschillende effecten te bereiken. In de beginjaren van het spel waren uitbreidingen nog niet wijdverbreid en begonnen fans alternatieve spelregels te onderzoeken om het potentieel van het spel uit te buiten. HiG heeft daar kennis van genomen enkele jaren veel van deze varianten op hun website geplaatst.

Meer informatie over deze varianten vind je hier.

Huisregels

• De spelers bepalen met een zelfgekozen manier wie het spel begint—zoals door het rollen van drie meeples. De eerste speler die een staande meeple 'rolt' bepaalt wie er begint. (Met dank aan Joff.)

• Om de eerste speler te bepalen; elke speler trekt een tegel uit de zak, de speler die de tegel met de meeste wegen (0 tot 4) trekt begint als eerste, als er een gelijkspel voor de meeste wegen is vindt er een tweede trekking tussen deze twee spelers plaats. Dit wordt herhaald totdat iemand wint. (Met dank aan Michael.)

• Pak je volgende tegel aan het einde van je beurt, hierdoor heb je meer tijd om na te denken over het aanleggen van je tegel en vermijd je lange denktijd.

• Spelen met drie tegels op hand. De abdij telt hiervoor mee. Speel je beurt, inclusief de bouwmeester en vul je hand weer aan tot drie tegels. Deze tegels kunnen zichtbaar zijn voor de andere spelers of verborgen. (Met dank aan DavidP en youtch.)

• Wanneer er gespeeld wordt met een zak voor de tegels, kun je de reguliere starttegel ook in de zakstoppen, en onspeelbare tegels kunnen weer terug in de zak worden gedaan in plaats van ter zijde gelegd te worden. (Met dank aan dwhitworth)

• Bomen (struiken) op tegels laten wegen niet eindigen–alleen huizen (bij splitsingen). Hierdoor wordt het bouwen van wegen dynamischer. (Met dank aan Tobias)

• Als een tegel de enige tegel is waarmee een project afgebouwd kan worden, mogen andere spelers een bod doen om die te ‘kopen’ met punten, handelswaren, een abdij, enz. (Met dank aan Deatheux.)

• Als je een tegel aanlegt en daarmee een gat opvult in het speelveld, dus aan alle vier de zijdes ligt een tegel, dan krijg je een extra beurt. Dit draagt eraan bij om spelers te motiveren het speelveld vol te maken, ook als ze niet direct voordeel hebben van het aanleggen. (Niet van toepassing op de abdijtegel.) (Met dank aan viberunner.)

• Projecten die aan het einde van het spel niet zijn afgebouwd leveren bij de eindtelling geen punten meer op. (Met dank aan metoth.)

• De rand van de tafel beperkt het speelveld. Met andere woorden, een speler mag geen tegels aanleggen buiten de rand van de tafel of het speelveld verschuiven om een tegel aan te kunnen leggen die anders over de rand zou zijn gekomen. (Met dank aan metoth voor het aandragen hiervan en aan SkullOne die erop wees dat dit een officiële regel is in Jagers en Verzamelaars.)

• Tafelranden BOUWEN een project AF, net zoals een abdijtegel dat zou doen. (Met dank aan PreGy.)

• Gebruik een gekleurde dobbelsteen in plaats van meeples op het scoretableau. Begin met de 6 bovenop. Wanneer de dobbelsteen een rondje heeft voltooid draai je hem naar 1 om aan te geven dat hij 1 rondje heeft gelopen. Daarmee is in één oogopslag duidelijk welke speler in welk rondje zit wie er voor staat. Met een scoretableau dat tot 100 punten gaat is het zelfs nog makkelijker om meteen te zien hoevel punten iemand heeft. (Met dank aan Carcking.)

Het gebruik van de tafel

Er zijn een aantal vragen gesteld over de spelregels met betrekking tot het speelveld zelf, waaronder wat er gebeurt als de rand daarvan bereikt word alsook of het verplicht is om een tafel te gebruiken. Onderstaande verhelderingen zijn afkomstig van Georg Wild van HiG (5/2013):

• De rand van de tafel is de grens voor het spel als, zoals in de spelregels staat, een tafel gebruikt wordt.
• Volgens de spelregels moet de starttegel in het midden van de tafel moet worden gelegd. Als het toegestaan zou zijn om alle tegels te verschuiven om meer ruimte te maken, ligt de starttegel niet meer in het midden. In principe is het in hun geheel verschuiven van alle tegels dus niet toegestaan. Bovendien is bij het handmatig verschuiven van alle tegels de kans groot dat tegels en/of speelfiguren verschuiven waardoor er een foutieve plaatsing van tegels en/of speelfiguren kan ontstaan.
• Het is mogelijk een tweede tafel toe te voegen als je er een van dezelfde hoogte aan de eerste tafel kunt schuiven. Als de tafel uitgebreid wordt (zoals met een uitbreiding), zorg er dan voor dat de tegels en speelfiguren op het speelveld niet verschuiven.
• Op de vloer spelen: formeel staan de regels dit niet toe omdat er in de spelregels staat dat de eerste tegel in het midden van de tafel gelegd moet worden. Het is echter niet verboden om op de grond te spelen als er geen tafel beschikbaar is. Maak je gebruik van de vloer, dan moeten alle aangelegde tegels voor alle spelers zichtbaar zijn. Tegels mogen niet onder de bank, een kast/plank, enz. aangelegd worden.
• In het algemeen is het van belang dat alle spelers het erover eens zijn hoe er gespeeld gaat worden:
  • Tafel - Standaard
  • Tafel - Met "volledige verschuiving" van tegels
  • Tafel - met verlenging (uitschuiftafel)
  • Vloer
• Blijf eerlijk spelen en niet opzettelijk vals tegen andere spelers.

Tegelverdeling

Totaal aantal tegels: 72

 ×1

 

 ×3

 ×1

 ×2

 

 ×1

 ×3

 ×2

 

 ×2

 ×3

 ×2

 

 ×3

 ×2

 ×1

 

 ×5

 ×3

 ×4

(St)

 ×3

 ×3

 ×4

Klooster

 ×2

Klooster

 ×9

 ×8

 ×4

 ×1

Een van de tegels — gemarkeerd met "(St)" — is de starttegel (met een donkere achterkant).

Voetnoten

Kijk op de Pictogrammen pagina voor uitleg over en licensering van de pictogrammen.