De Pest (1ste editie)

From Wikicarpedia
Jump to navigation Jump to search
This page is a translated version of the page The Plague (1st edition) and the translation is 100% complete.
Plague C1 Tile 05.jpg Je leest nu de spelregels voor dit tegelontwerp.
Deze uitbreiding is niet in andere edities uitgebracht.
Hebben jouw tegels een ander ontwerp, kies dan een spel uit Spin-offs.Rule selection by design Spin-offs.png


Deze uitbreiding reikt tot diep in het spel. De verwoestende pest maakt de inrichting van het land zelf belangrijk. Na een schijnbaar onschuldige incubatietijd kan men al snel tot de conclusie komen dat het onmogelijk is om punten te krijgen waar de pest heerst. Maar laat je niet misleiden! Het is mogelijk de pest in de richting van de tegenstanders te leiden en - aan de andere kant van de uitgeroeide besmetting - zichzelf te beschermen en zonder verdere belemmering punten te verzamelen.

Algemene informatie en opmerkingen

Stanstableau
Uitbreidings symbool

De Pest werd oorspronkelijk uitgebracht in het magazine van Spielbox in 2010.

Een middeleeuwse pestarts. Bron: The Society Pages (Dank aan Whaleyland.)

Algemeen concept:

Vanaf zes uitbraakfiches verspreidt de plaag zich door heel Carcassonne. Zodra een uitbraakfiche in het spel komt, moet iedere speler in zijn beurt de plaag verder verspreiden. Een horige op een getroffen tegel wordt verwijderd zonder punten te tellen. Wel kun je proberen de plaag te ontvluchten-op dezelfde weg, boerderij of zelfs met een stad. In de loop van het verdere spelverloop kunnen de spelers een uitbraak uitroeien, zodat de pest zich in bepaalde regio's niet meer kan verspreiden.

Definities:

  • Een pestbrontegel met een actief uitbraakfiche en alle aangrenzende rode vlooienfiches vormt het gebied van een actief pestgebied. Een actief uitbraakfiche zonder aangrenzend vlooienfiche telt ook als een actief pestgebied.
  • Aangrenzende roze vlooienfiches vormen een sluimerend pestgebied.
  • Een pesttegel met een passief uitbraakfiche (veld) is beveiligd tegen de pest. Het is nooit onderdeel van een pestgebied.

Speelmateriaal

  • 6 land tegels met pestdokter-symbolen, van waaruit de pest uitbreekt ("pestbrontegels")
Pest dokter symbool
  • 18 vlooien fiches die laten zien waarheen de plaag zich heeft verspreid (rode zijde = actief, roze zijde = sluimerend/inactief)
Vlooien fiche voorkant
Vlooien fiche achterkant
  • 6 Uitbraak fiches: voorzijde (genummerd 1-6, met ratten) = actieve uitbraak, achterzijde (weiland) = uitbraak uitgeroeid
Uitbraakfiches voorkant
Uitbraakfiches achterkant

Spelregels

Voorbereiding

Plaats de starttegel. Meng de tegels van het basisspel, [1] en zet 17 tegels naast het spel. Deze tegels moeten eerst worden gespeeld. Meng vervolgens de nieuwe plaagbrontegels met de overgebleven tegels. [2] Plaats de fiches naast het speelveld.

Spelverloop

De eerste uitbraak

Uitbraak fiche met het nummer "1"

Zodra een speler (volgens de gebruikelijke regels) een pestbrontegel heeft getrokken en geplaatst, ontstaat er een actief pestgebied. Het uitbraakfiche met het cijfer "1" moet open op het pestdokter-symbool van de tegel worden gelegd. De speler mag geen horige zetten. [3]

Opmerking: Een uitbraak fiche verdeelt nooit een weiland.

De pest verspreidt zich

vlo-fiche

Zodra het eerste uitbraakfiche in het spel is gebracht, verspreidt de pest zich (indien mogelijk) in elke volgende beurt, te beginnen met de speler links van degene die het eerste bronfiche heeft gelegd. Tijdens zijn of haar beurt moet elke speler een vlo-fiche uit de voorraad pakken en dit-met de actieve zijde naar boven-op een tegel leggen die (horizontaal of verticaal, niet diagonaal) aan de uitbraak grenst, en waar nog geen vlo op ligt. [4] [5]

Naarmate het spel vordert, mag je als alternatief ook een vlo leggen op een tegel aan een tegel met een actief vlo-fiche grenst. Als een vlo-fiche op een tegel met één of meer horigen wordt gelegd, dan worden deze teruggegeven aan hun spelers zonder er punten voor te tellen. [6] [7] [8] [9]

De actieve speler beslist op welk moment tijdens zijn of haar beurt de plaag zich zal verspreiden. [10]

Op de vlucht voor de pest

Zodra de piest is uitgebroken, mag iedere speler per beurt één (niet meer) van zijn horigen op de vlucht laten slaan. De horige mag worden verplaatst naar een ander gedeelte van dezelfde weg, stad, of weide–ongeacht de afstand. [11] [12]

Opmerking: Als een struikrover op de vlucht slaat, mag hij geen kruispunten of oversteekplaatsen oversteken. Als een boer op de vlucht slaat, mag hij onder een brug door, maar hij mag de weg niet oversteken en zijn boerderij niet verlaten. Monniken in kloosters kunnen niet vluchten.

De horige mag niet naar of over een tegel met een vlo-fiche (actief of sluimerend), of een actieve uitbraak vluchten. [13] Hij mag naar een tegel vluchten waar al een horige staat. Natuurlijk mag een horige niet over gebieden vluchten waar geen tegel ligt. [14] [15]

Another Plague

Als een speler nog een Plague brontegel trekt en plaatst, wordt het uitbraakfiche met het op één na hoogste nummer erop geplaatst. De plaag verspreidt zich nu ook van hieruit. De speler die de tegel heeft getrokken mag in deze beurt geen vlooienfiche plaatsen, maar mag zelf kiezen waar de uitbraak plaatsvindt. Vanaf nu mag elke actieve speler kiezen welke actieve Pest-regio hij wil uitbreiden.

Genummerde uitbraak fiches

Opmerking: Een vlooienfiche mag nooit op een plaagbrontegel worden geplaatst.

Het uitroeien van een uitbraak

Uitbraakfiche op zijn inactieve kant

Wanneer, aan het begin van de beurt van een speler, er geen vlooienfiches meer over zijn in de voorraad, moet het Outbreak-fiche met het laagste zichtbare nummer worden geëlimineerd - op de 'weiland' zijde worden gedraaid. Omdat er echter altijd minstens één actieve uitbraak moet zijn, blijft een uitbraak na het plaatsen van het eerste pestbronfiche actief als het de enige actieve uitbraak is die op dat moment in het spel is.

Vlooienfiche op zijn sluimerende kant

Het getroffen gebied is nu een 'inactief' pestgebied. Alle aangrenzende vlooienfiches moeten op hun sluimerende zijde worden gedraaid; vanaf dit moment moeten vlooienfiches uit een sluimerend epidemiegebied worden verplaatst, in plaats vanuit je voorraad.

Uitroeiing van verdere uitbraken

Na het uitroeien van een uitbraak mag een volgende uitbraak (en altijd het fiche met het laagste nummer dat op dat moment in het spel is) worden uitgeroeid als er geen sluimerende vlooienfiches zijn die aan het begin van de beurt van een speler verplaatst kunnen worden, maar alleen als er nog meer dan één uitbraak actief is. [16]

Het is ook mogelijk om een zwerm vlooien te verdelen door ervoor te kiezen één van de vlooien te verplaatsen. Zodra een actief vlooienfiche niet meer verbonden is met een actieve Uitbraak, wordt het op zijn passieve kant gedraaid. Vlooien die niet verbonden zijn met een actieve uitbraak zijn dus altijd inactief.

Samenvoegen van pestgebieden

Het is heel goed mogelijk dat twee of meerdere pestgebieden samensmelten. Als er meerdere actieve uitbraken in hetzelfde gebied komen, moeten alle vlooien behalve de fiche met het hoogste nummer worden omgedraaid. Als inactieve vlooien verbonden raken met een gebied met een actieve Uitbraak, moeten ze weer op hun actieve kant worden omgedraaid. Zo kunnen inactief geworden vlooien door samensmelting weer actief worden. Het is ook mogelijk dat delen van een epidemiegebied worden afgesloten, in welk geval de vlooienfiches op hun sluimerende zijde moeten worden omgedraaid.

Uitgeroeide uitbraken kunnen nooit meer actief worden. Een brontegel met een Uitbraakfiche op de 'weiland'-zijde blijft tot het einde van het spel gespaard van de Pest. Een vlooienfiche kan niet op een plaagtegel worden geplaatst, dus is men daar gespaard van de Pest. [17]

Een uitzondering

Mochten alle 18 vlooienfiches deel uitmaken van hetzelfde pestgebied, dan moet er bij elke beurt van de speler één worden verplaatst naar een nieuwe tegel. De nieuwe tegel moet natuurlijk grenzen aan het actieve pestgebied.

Als later een nieuwe pestbrontegel wordt getrokken en geplaatst op een niet-aangesloten positie, zal het oude pestgebied inactief worden. Het uitbraakfiche moet op zijn weilandzijde worden gedraaid, en alle 18 vlooienfiches moeten op hun sluimerende zijde worden gedraaid.

Puntentelling

Als een deel van een bouwwerk door de pest wordt getroffen, heeft dat geen invloed op de puntentelling, zolang de horigen zelf onaangetast blijven.

De pest en de dubbele beurt

Tijdens een dubbele beurt (zie Uitbr. 2 - Kooplieden en Bouwmeesters Uitbr. 2 - Kooplieden en Bouwmeesters), voer je de acties die bij de plaag horen als volgt uit:

  • Je verspreidt de pest maximaal één keer (dit kan alleen gebeuren op elk moment na het plaatsen van een tegel in een deel van de dubbele beurt, als de tegel geen pestbron was)
  • Je mag maar één keer vluchten voor de pest (op elk moment tijdens de dubbele beurt)
  • Je mag uitbraken één keer uitroeien aan het begin van je beurt (dit garandeert dat er altijd een inactief vlooienfiche zal zijn om te verplaatsen, tenzij het een speciaal geval is).

 Officiële verheldering van de uitgever Vraag: Hoe gedraagt de plaag zich in een dubbele beurt die door de bouwmeester is toegekend?

Antwoord: Tijdens een dubbele beurt verspreid je de pest maar één keer (maximaal). Als op een van de tegels wel een uitbraak is maar op de andere niet, doe je dat ook. Je mag ook maar één keer op de vlucht slaan voor de pest. Je roeit de plaag maar één keer uit aan het begin van de beurt. (8/2021)

Bij het verspreiden van de plaag kunnen de volgende scenario's zich voordoen, afhankelijk van de geplaatste tegels:

  • 1e tegel: pestbron (je kunt de pest niet verspreiden in het eerste deel van je beurt)
    • 2e tegel: pestbron (je kunt de pest niet verspreiden in het tweede deel van je beurt)
    • 2e tegel: niet-pesttegel + je verspreidt de pest (verplicht)
  • 1e tegel: niet-pesttegel + jij beslist om de pest te verspreiden
    • 2e tegel: een willekeurige (je doet niets, je hebt de pest al verspreid in het eerste deel van je beurt)
  • 1e tegel: niet-pesttegel + je beslist om de pest nog niet te verspreiden (je wacht tot het tweede deel van je beurt)
    • 2e tegel: pestbron (je kunt de pest niet verspreiden in het tweede deel van je beurt)
    • 2e tegel: niet-pesttegel + je verspreidt de pest (verplicht)


Verklarende diagrammen

Dit gedeelte voegt alle acties die in de spelregels beschreven worden samen en laat zien hoe ze tijdens een normale of dubbele beurt - waar bepaalde acties slechts eenmaal mogen gebeuren - in elkaar passen. De tabel geeft een samenvatting van alle acties en daaronder vind je een aantal diagrammen die de belangrijkste acties in detail uitleggen.

Fase Pest-actie
(stapgerelateerd)
Pest-actie
(beurtgerelateerd)
1. Landtegel leggen Stap 1A. Begin van de beurt. (C) Uitbraken uitroeien
De pest verspreiden is niet toegestaan voordat de tegel is aangelegd. Als de aangelegde tegel geen pestbron is, kan de speler die aan de beurt is de pest op ieder moment tijdens de rest van zijn beurt uitbreiden [note 1]
Stap 1B. Landtegel trekken.
Stap 1C. Landtegel aanleggen. (A) Een uitbraak toevoegen (een pestbron annuleert de pest verspreiden actie)
Op ieder moment (eenmalig tijdens beurt):
  • (B) De pest verspreiden (als er geen pestbron is aangelegd) [note 2]
  • Vluchten voor de pest [note 3] (kiezen van een horige of een bijzonder speelstuk - bouwmeester, varken of herder inclusief de bijbehorende schaapfiches - die op een tegel staat)
2. Een horige zetten
(Hout verplaatsen)
...
Stap 2B-1. Een houten horige zetten (niet toegestaan op een pestbron-tegel)
Stap 2B-2. Een fantoom zetten (niet toegestaan op een pestbron-tegel)
...
3. Puntentelling afhandelen ...
Opmerkingen:
  1. Om tegenstrijdige spelregels te voorkomen is het niet toegestaan de pest te verspreiden voordat je weet of je niet een pestbron-tegel getrokken hebt die geldig kan worden aangelegd; anders zou je in dezelfde beurt een vlo kunnen leggen en dan ook nog een pestbron-tegel aanleggen. - Zoals verhelderd door Christwart Conrad (8/2021)
  2. Eenmalig tijdens een dubbele beurt van de speler volgens de verhelderingen van Georg Wild (11/2013) – Volgens verheldering van Christwart Conrad (8/2021), dit kan gebeuren in het eerste deel of het tweede deel van een dubbele beurt tenzij er een pestbron is aangelegd. Een speler mag deze actie na het aanleggen van een niet-pesttegel uitstellen tot het tweede deel van zijn dubbele beurt, en later niet in staat zijn om de pest te verspreiden omdat er een nieuwe pestbron is aangelegd.
  3. Eenmalig tijdens de dubbele beurt van de speler volgens de verhelderingen van Georg Wild (11/2013) – bevestigd door Christwart Conrad (8/2021)

Diagram (A) - Een uitbraak toevoegen

Diagram (A) - Een uitbraak toevoegen: Elke beurt als er een pestbron-tegel wordt aangelegd in 1. Landtegel leggen (Stap 1C)

Diagram (B) - De pest verspreiden

Diagram (B) - De pest verspreiden: Elke beurt met actieve pest, behalve als er een pesttegel wordt aangelegd. Geen specifiek moment in de beurtvolgorde (maar na 1. Landtegel leggen). Vooien zijn niet toegestaan op pestbron-tegels, tegels met vlooien, binnen de steden Carcassonne, Leipzig of het Rad van Fortuin

Diagram (C) - Uitbraken uitroeien

Diagram (C) - Uitbraken uitroeien: Elke beurt helemaal aan het begin van 1. Landtegel leggen (Stap 1A) als de pest actief is (eenmaal per dubbele beurt)


Tegelverdeling

Totaal aantal tegels: 6
Plague C1 Tile 01.jpg ×1
Plague C1 Tile 02.jpg ×1
Plague C1 Tile 03.jpg ×1
Plague C1 Tile 04.jpg ×1
Plague C1 Tile 05.jpg ×1
Plague C1 Tile 06.jpg ×1
Totaal aantal fiches: 6 Uitbraak fiches
Plague C1 Outbreak Token 01.png ×1
Plague C1 Outbreak Token 02.png ×1
Plague C1 Outbreak Token 03.png ×1
Plague C1 Outbreak Token 04.png ×1
Plague C1 Outbreak Token 05.png ×1
Plague C1 Outbreak Token 06.png ×1
Totaal aantal fiches: 18 Vlooien Fiches
Token Plague Flea front C1C2.png ×18

Voetnoten

Kijk op de Pictogrammen pagina voor uitleg over en licensering van de pictogrammen.

  1. Officiële verheldering van de uitgever In antwoord op een vraag heeft een vertegenwoordiger van HiG is “De Pest niet bedoeld om samen met andere uitbreidingen te worden gespeeld". Officiële uitspraken werden nog steeds gedaan, dus uiteraard zal het spel niet op u afstormen, maar complicaties kunnen zich voordoen.
  2. Interpretatie uit de gemeenschap Uiteraard gaat dit er van uit dat je alleen met het basisspel speelt. Het maakt echter niet uit hoeveel uitbreidingen je gebruikt, het is veilig om te zeggen dat je geen pesttegel bij de eerste 18 tegels van het spel moet leggen. Of je riviertegels (bijvoorbeeld) meetelt als deel van de eerste 18 tegels of als een extra set "veilige" starttegels is aan de spelers.
  3. Interpretatie uit de gemeenschap Deze zin geeft aan dat er in die beurt geen horige op de uitbraaktegel kan worden gezet, maar levert geen beperking op voor het zetten van andere speelstukken die niet door de pest worden getroffen. Aangezien de pest ook andere speelstukken treft die geen horigen zijn (varken, bouwmeester, herder), mogen ook die niet op een zojuist aangelegde pestbrontegel worden gezet.
  4. Interpretatie uit de gemeenschap Gezien de huidige interpretaties met betrekking tot het zetten van de draak of horigen op projecten buiten de stad Carcassonne en het Rad van Fortuin, lijkt het erop dat de pest ook op het buitendeel van dezet tegels toegestaan zou moeten zijn. Echter, dit is onofficieel. (1/2013)
  5. Veelvoorkomende huisregel of -variant In de steden, op de wegen en op de weilanden buiten de Stad Carcassonne, het Rad van Fortuin en de School gelden de gebruikelijke spelregels - het zetten van horigen, de draak, pestfiches, enz. gebeurt zoals gebruikelijk, maar de bijzondere projecten zelf zijn beschermd.
  6. Officiële verheldering van de uitgever Horigen op burchten zijn veilig voor torens, de draak en de pest, omdat die effect hebben op de tegel zelf, en een burcht niet op één enkele tegel ligt.
  7. Officiële verheldering van de uitgever De pest heeft geen effect op de draak of andere neutrale speelstukken.
  8. Officiële verheldering van de uitgever De pest heeft geen invloed op de herenboerderij, omdat de herenboerderij niet op één tegel staat, en de plaag slechts op één tegel tegelijk effect heeft. (11/2013)
  9. Interpretatie uit de gemeenschap De pest treft andere speelstukken die geen horige zijn (varken, bouwer, herder).

     Officiële verheldering van de uitgever Vraag: Heeft de plaag invloed op bijzondere speelstukken zoals de bouwmeester, het varken en de herder? Worden ze verwijderd als er een vlo-fiche op de tegel waarop ze staan wordt gelegd?

    Antwoord: Bijzondere speelstukken zoals de bouwmeester, het varken en de herder worden door de plaag getroffen. Als een vlo-fiche op een tegel met één van jouw bijzondere speelstukken wordt gelegd, neem je dat speelstuk terug in voorraad.

    Je neemt je bouwmeester en je varken ook terug in voorraad als een vlo-fiche je laatste horige van datzelfde project verwijdert. (8/2021)

  10. Interpretatie uit de gemeenschap Het verspreiden van de pest is niet toegestaan voordat de actieve speler weet welke tegel wordt getrokken. Als het een pestbron die op een geldige manier aangelegd kan worden, mag de speler de pest deze beurt niet verspreiden.

     Officiële verheldering van de uitgever Vraag: WWe nemen aan dat een horige op elk moment tijdens een beurt voor de plaag mag vluchten, aangezien de regels geen specifiek moment aangeven. Als deze actie wordt uitgevoerd voordat je weet welke tegel je hebt getrokken, zou je in een spelregelconflict kunnen krijgen, omdat je dan een vlo-fiche zou kunnen verplaatsen voordat je weet dat je in dezelfde beurt een pestbron gaat aanleggen. Zou dit dan toch toegestaan moeten zijn?

    Antwoord: Nee, dat mag niet. Teneinde spelregelconflicten te voorkomen, is het verspreiden van de pest [op ieder moment] niet toegestaan voordat je er zeker van bent dat je geen pestbrontegel getrokken hebt [en de getrokken tegel geldig aangelegd kan worden]. De spelregel die toestaat dat je de pest op ieder moment tijdens je beurt mag uitbreiden is niet logisch [als er conflicten door ontstaan], dus is het aan te raden die mogelijkheid expliciet te vermijden. (8/2021)

  11. Interpretatie uit de gemeenschap De speler mag een willekeurige horige op het speelveld kiezen ongeacht of het project rechtstreeks door de pest is getroffen of niet.

     Officiële verheldering van de uitgever Vraag: Mogen alle horigen die in het spel zijn voor de pest vluchten of alleen die, die op projecten staan die door de pest getroffen worden?

    Antwoord: Ja, elke horige mag gekozen worden. (8/2021)

  12. Interpretatie uit de gemeenschap Aangezien er nu horigen kunnen staan op de projecten buiten de stad Carcassonne en het Rad van Fortuin, is het aannemelijk dat vluchtende horigen daar ook naartoe verplaatst mogen worden. (1/2013)
  13. Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers Deze zin was verkeerd vertaald in de CAR, waardoor een speler over een actieve uitbraak heen kon vluchten. Dit was de formulering vóór de correctie: "De horige mag niet naar of over een tegel met een vlo-fiche (actief of sluimerend), noch naar een tegel met een actieve uitbraak."
  14. Interpretatie uit de gemeenschap Aangezien een horige niet naar een tegel met een vlo-fiche (actief of sluimerend) kan vluchten, lijkt het redelijk om daaruit af te leiden dat een horige niet door middel van een magische poort of een vliegtuig op een tegel met een vlo-fiche kan worden gezet. De achterliggende gedachte zou zijn dat vlo-fiches op elk moment actief of inactief kunnen worden, dus zou er geen horige op een tegel met een vlo-fiche mogen komen.
    Dezelfde redenering kan worden toegepast op uitbraaktegels. In dit geval kan een horige alleen op een uitbraaktegel gezet mogen worden als die inactief is aangezien die toestand niet zal veranderen.
  15. Interpretatie uit de gemeenschap Bijzondere speelstukken zoals de bouwmeester, het varken, en de herder kunnen ook vluchten voor de pest. In dat geval bewegen de schapenfiches met de herder mee.

     Officiële verheldering van de uitgever Vraag: Mogen bijzondere speelstukken zoals de bouwmeester, het varken, en de herder ook vluchten voor de pest?

    Antwoord: Bijzondere speelstukken zoals de bouwmeester, het varken en de herder mogen, in plaats van een horige, ook op de vlucht slaan voor de pest. Horigen en bijzondere speelstukken mogen bij het op de vlucht slaan hetzelfde project op een tegel delen. (8/2021)

  16. Interpretatie uit de gemeenschap Deze formulering is volgens de auteur (Christwart Conrad) aangepast om de reikwijdte van het uitroeiingsproces van de uitbraak correct te beschrijven. Dit proces moet één uitbraak tegelijk worden herhaald (steeds beginnend met de oudste nog actieve uitbraak) totdat ten minste één sluimerende vlo is gegenereerd. Dit herhalingsproces wordt onderbroken als er nog maar één actieve uitbraak over is. Dit is het speciale geval dat in de regels is gedefinieerd, namelijk dat alle 18 vlooien actief zijn en verbonden zijn met dezelfde uitbraak. Als gevolg hiervan zal een speler, bij het verspreiden van de plaag, ofwel:
    • een vlooienfiche uit de voorraad plaatsen, indien beschikbaar; OF
    • Een sluimerend vlooienfiche verplaatsen (het uitroeiingsproces zorgt ervoor dat er, indien mogelijk, minstens één beschikbaar is); OF
    • Verplaats een actief vlooienfiche als en slechts als alle vlooienfiches actief zijn en verbonden zijn met dezelfde uitbraak.
    (8/2021)
    Beruchte verschillen in spelregels tussen edities of uitgevers De bewoordingen in de CAR verduidelijkten niet dat je uitbraken waar je mogelijk moet blijven uitroeien totdat er sluimerende vlooien fiches beschikbaar zijn. De formulering in de CAR is als volgt:
    "De volgende uitbraak (en altijd het fiche met het laagste aantal dat op dat moment in het spel is) wordt pas uitgeroeid als er geen sluimerende vlooienfiches meer zijn die aan het begin van de beurt van een speler verplaatst kunnen worden."
  17. Interpretatie uit de gemeenschap Deze tegel kan worden bezet door een magisch portaal (zie Uitbr. 3 - De Draak, de Fee en de Jonkvrouw Uitbr. 3 - De Draak, de Fee en de Jonkvrouw), een vliegmachine (zie Mini #1 - De Vliegtuigen Mini #1 - De Vliegtuigen) of een graancirkel (zie De Graancirkels De Graancirkels). Er is geen regel die het verbiedt als de bron inactief is geworden.