De Wonderen van de Mensheid
 |
Je leest nu de spelregels voor dit tegelontwerp. |
| Deze uitbreiding is niet in andere edities uitgebracht. |
| Hebben jouw tegels een ander ontwerp, kies dan een spel uit Spin-offs. |  |
Deze pagina is
Werk in uitvoering!
Spelregels, teksten, afbeeldingen en andere zaken kunnen gewijzigd worden.
De uitbreiding De Wonderen van de Mensheid bevat megategels ter grootte van 5 vakken in verschillende samenstellingen. Elke megategel bevat een wonder dat in verschillende tijden door de mens is gebouwd. Elk ervan geeft je afzonderlijke voordelen. Maar iedereen kan er per spel maar één gebruiken. Bemachtig snel een passend wonder om er zo vaak mogelijk van te profiteren!
De wonderen der mensheid hebben Carcassonne bereikt. Elk van hen brengt je afzonderlijke voordelen. Maar iedereen kan er per spel maar één gebruiken. Bemachtig snel het wonder dat je wilt om er zo vaak mogelijk van te profiteren!
Algemene informatie en opmerkingen
De wonderen van de mensheid werd in 2023 uitgebracht door Hans im Glück. De uitbreiding bevat wondertegels die zich in verschillende vormen uitstrekken over 5 vakken. Op elke tegel staat een wonder dat door de mens in verschillende tijden is gebouwd. De eerste set bevat de volgende wonderen. Er komen meer sets:
- Stonehenge, een prehistorisch monument bij Amesbury in het zuiden van Engeland (UK).
- Circus Maximus, een oude Romeinse Arena voor wagenrennen en massavermaak in Rome, Italië.
- Notre-Dame, een middeleeuwse gotische kathedraal in Parijs, Frankrijk.
- Alhambra, een paleis- en vestingcomplex uit de 13e eeuw in Granada, Spanje.
Deze uitbreiding heeft steden met afgesneden gebouwen.
Note: All wonders tiles count as 5 connected normal tiles.
Speelmateriaal
Set I
- 4 wondertegels met De Wonderen van de Mensheid (elk telt als 5 aaneengesloten vierkante tegels)
|
| Notre-Dame |
|
| Stonehenge |
|
| Circus Maximus |
|
| Alhambra |
Opmerking: De kaart op de achterkant van de eerste set wondertegels (Stonehenge, Notre-Dame, Circus Maximus en Alhambra) is alleen van toepassing voor het Carcassonne Game Festival 2023 in Carcassonne..
Set II
- 4 wonder tiles with Wonders of Humanity
|
| Abu Simbel |
|
| Tikal |
|
| Angkor Wat |
|
| Terracotta Army |
Spelregels
Voorbereiding
We raden je aan om met minstens 90 tegels en één extra meeple te spelen (bijv. basisspel + 1e uitbreiding). [1] Negeer eventuele extra spelregels van die uitbreiding.
- Elke speler neemt alle 9 meeples in één kleur. Plaats 2 meeples van elke kleur naast veld 10 buiten het scoretableau.
- Opmerking: Een van deze twee meeples wordt alleen gebruikt om jouw wonder te markeren. Je kunt de grote meeple van de 1e uitbreiding gebruiken of een andere meeple in die kleur.
- Zet zoals gebruikelijk een telmeeple op veld 0 van het scoretableau. Alle spelers beginnen het spel met 6 meeples in hun voorraad.
- Kies per speler 1 wondertegel. Leg ze open naast het scoretableau. Leg de overgebleven wondertegels weg, je hebt ze niet nodig voor dit spel.
Opmerking: Er zitten maar 4 wereldwonderen in de eerste set. Je kunt dus maar met maximaal vier spelers spelen. Er zullen echter meer sets beschikbaar komen, waaruit je de wonderen kunt kiezen en/of met meer dan 4 spelers kunt spelen.
Een wondertegel aanleggen
Er is voor elke speler maar één wonder. Om een wondertegel te krijgen, moet je aan een voorwaarde voldoen. Dit valt onder sectie 3. Puntentelling afhandelen wat hierna beschreven staat:
3. Puntentelling afhandelen en een wondertegel krijgen
Er is voor elke speler 1 wonder. Je kunt dus maar één keer tijdens het spel een wondertegel krijgen.
Wanneer jouw telmeeple het veld met de meeple-paren bereikt of voorbijgaat (de eerste keer is dat veld 10), voer je achtereenvolgens de volgende stappen uit:
- Kies een van de beschikbare wondertegels en leg deze voor je neer. Je legt hem nog niet op aan speelveld. (Zie 1. Een wondertegel aanleggen.).
- Neem jouw twee meeples die naast het scoretableau liggen en voeg ze toe aan je voorraad.
- Verplaats alle overgebleven meeples die naast het scoretableau liggen 5 plaatsen vooruit (m.a.w. de eerste keer naast veld 15, dan naast veld 20 en tenslotte naast veld 25).
- ATTENTIE: Je mag de meeple-paren nooit voorbij veld 25 verplaatsen, ook niet als er meer dan 4 spelers zijn. De meeples blijven naast veld 25 staan totdat ze door alle andere telmeeples zijn bereikt.
Speciaal geval:
Als meerdere spelers in dezelfde beurt het veld met de meeple-paren bereiken, kiest degene die aan de beurt is wie van hen een wondertegel mag pakken. Daarna worden de meepleparen zoals gebruikelijk 5 velden vooruit gezet. Als er nog meeples van andere spelers (die nog geen wonder hebben gepakt) op of voorbij het veld met de meeple-paren staan, kiest degene die aan de beurt is opnieuw wie het volgende wonder mag pakken, enzovoort.
1. Een wondertegel plaatsen
Als er een wondertegel voor je ligt, trek je geen tegel, maar leg je de wondertegel volgens de gebruikelijke plaatsingsregels aan.[2] Als je de wondertegel hebt aangelegd, moet je deze markeren met een van de 2 meeples die je samen met de wondertegel hebt gekregen. Om dit te doen, plaats je de markeer meeple in het midden van het wonder (niet op een stad, weg of veld). Deze meeple blijft daar tot het einde van het spel staan. Voor een beter onderscheid met andere meeples, kun je de markeer meeple ondersteboven neerzetten.
Opmerking: In het zeldzame geval dat het niet mogelijk is om de wondertegel passend aan te leggen, trek je een tegel die je meteen moet aanleggen om er onmiddellijk daarna jouw wondertegel aan te leggen. Als dit ook niet mogelijk is, wordt de tegel uit het spel gehaald (ook al had hij wel gepast) en trek je een andere tegel, enzovoort. Je mag geen meeple op de extra getrokken tegel zetten.
Special case: The game ends when nobody can place a land tile or a wonder tile during their turn, even if other players still have wonder tiles. [3] }}
2. Een meeple op een wondertegel plaatsen
Nadat je je wonder hebt aangelegd en gemarkeerd, mag je onmiddellijk maximaal 2 meeples op verschillende onbezette projecten (stad, weg, klooster of weide) van deze wondertegel zetten. Je mag ook slechts één of geen meeple zetten. Als je 2 meeples zet, mogen ze ook op hetzelfde vak staan. [4]
3. Puntentelling van een wonder
Elk wonder heeft zijn eigen werking waarmee je punten kunt krijgen. Sommige wonderen leveren je punten op tijdens het spel, terwijl andere je punten opleveren bij het einde van het spel. [5]
Tijdens het spel (niet tijdens de beurt waarin je de Notre-Dame wondertegel aanlegt), als je een meeple op een van de 8 tegels die een klooster omringen zet, dan krijg je onmiddellijk 3 punten. Het maakt niet uit of er een monnik op het klooster staat of niet. [6] Ook als er meerdere kloosters aan de tegel grenzen waar de meeple gezet is, krijg je nog steeds "slechts" 3 punten. [7]
Als je tijdens je beurt (niet bij het aanleggen van de Stonehenge wondertegel zelf) een of meer bezette wegen afbouwt, krijg jij onmiddellijk 3 punten voor elke weg die je hebt afgebouwd (ook als je zelf geen meeple op die weg hebt). Daarna tel je zoals gebruikelijk de punten voor de weg. [8]
Vraag: Krijg je de Stonehenge-bonus als je een onbezette weg afbouwt en er daarna een meeple op zet op de tegel die je zojuist hebt aangelegd?
Antwoord: Ja, dat is mogelijk. Je zet de meeple in 2. Een meeple zetten vlak voordat je 3. Punten krijgen voor een wonder uitvoert. (3/2024)
When it's your turn, you can choose from 2 tiles. The first time you draw 2 tiles. You choose one and place it as usual. Place the other one face down in front of you for a later turn. When it's your turn again, you draw another tile and choose from 2 tiles again, and so on. If there are no more tiles for you to draw at the end of the game, place the one in front of you. If your unchosen tile is the last one in the game, it goes to the next player for the last turn.
If a city is scored that is at least 3 tiles in size and in which you have at least one meeple, you receive 2 points for each of your own meeples in a city on the board. The following applies:
- You do not have to have the majority in the scored city.
- The meeple in the scored city also scores 2 points.
Aan het einde van het spel krijg je, afhankelijk van het aantal spelers, punten voor elke meeple van een andere kleur in nog niet afgebouwde steden:
| 2 spelers: | 4 punten | |
| 3-4 spelers: | 3 punten | |
| 5+ spelers: | 2 punten |
Aan het einde van het spel, krijg jij 4 punten voor elk van je boeren, ongeacht of ze nog andere punten krijgen.
For each road (incomplete or complete) that is at least 5 tiles long, you receive 5 points at the end of the game.
You receive 2 points for every 7+ tiles that are in a row or column on the board at the end of the game. The following applies:
- You may score identical tiles for the column and for the row.
- Each column and row is only scored once.
Belangrijk!
- Elke wondertegel telt als 5 individuele normale tegels. De wegen en steden kunnen dus uit meer dan één tegel bestaan. Je moet hier rekening mee houden bij de puntentelling.
- Stonehenge en Notre-Dame hebben elk een weg die over 2 tegels loopt.
- Het Alhambra bevat een stad die 3 tegels beslaat, het Circus Maximus bevat een stad die 4 tegels beslaat, en Nôtre Dame bevat een stad die 2 tegels beslaat. [9]
Eindtelling
Aan het einde van het spel tel je eerst de punten voor de wonderen die aan het einde van het spel punten opleveren. Daarna ga je verder met de normale eindtelling. [10]
Variant - 2 wonders per player
If you are already familiar with this expansion, you can also try out the following variant, in which each player receives up to 2 wonders in the game. You now receive the effects of both wonders. Depending on the situation, you can also build interesting combinations.
Note: All the rules of the game remain the same. We are only listing changes here.
Setup
We recommend that you play with at least 120 or more tiles and 2 additional meeples (e.g. base game + river + 1st expansion and any other tiles from (mini) expansions). But ignore the expansion rules.[11]
- Each player takes 10 meeples of one color. Place 2 meeples of each color next to space 10 outside the scoring board, and 1 meeple next to the 0/50 starting space.
- Choose 2 or any number of wonders per player and place them next to the scoring board.
Receive the second wonder tile
If your counting meeple reaches or exceeds the 50 space, you choose your second wonder, place it in front of you and take the meeple next to the 0/50 starting space. After that, you use it to mark your second wonder on your next turn, after you have placed it.
Aanvullende verhelderingen
Wegen, steden en weiden op wondertegels
Sommige wondertegels bevatten meerdere steden die zich over verschillende vierkante vakken uitstrekken. Elk vak moet als een aparte tegel geteld worden. De volgende afbeeldingen illustreren het aantal weg- en stadstegels dat voor elke wondertegel geteld moet worden, evenals de bedoelde weideverbindingen. Blauwe cirkels staan voor verbonden weiden en rode cirkels staan voor gescheiden weiden.
Opmerkingen:
- De stukken grond naast sommige wonderen maken deel uit van het wonder, niet van de aangrenzende stad.
- Door afwijkingen in het snijden bij de productie van de wondertegels kunnen er variaties onstaan in het aansluiten van weiden. Als er gespeeld wordt met wondertegels die afwijken van de bedoelde weideverbindingen, moeten de spelers onderling overeenstemming bereiken over de weideverbindingen.
 |
Stonehenge
|
 |
Nôtre Dame
|
 |
Circus Maximus
|
 |
Alhambra
|
 |
Abu Simbel
|
 |
Tikal
|
 |
Angkor Wat
|
 |
Terracotta Army
|
Vraag: Strekt de stad op de Nôtre Dame wondertegel zich over 2 of 4 tegels uit? De stukken grond rondom de Nôtre Dame strekken zich over 2 aangrenzende vierkante vakken uit (boven en rechts). Het is visueel gezien een beetje dubbel, aangezien er geen echte muur is die de stad afsluit buiten de huisloze stukken grond met de Nôtre Dame die aan de weide grenzen.
Antwoord: De stad beslaat slechts 2 tegels. De stukken grond rondom Nôtre Dame zijn grafisch noodzakelijk om de wegen daar af te sluiten. (3/2024)
Vraag: De buitenste steencirkel beperkt de omliggende weiden, er staan dus 4 weiden op de Stonehenge wondertegel. Is dat juist?
Antwoord: Dat is inderdaad het geval. (3/2024)
Een boer op een weide die alleen aan het wonder grenst, maar niet aan de stad naast het wonder, krijgt geen punten voor die stad. Dat kan gebeuren bij sommige weiden op wondertegels:
- De weide rondom het klooster op de Nôtre Dame wondertegel (rechtsboven)
- De weide tussen de wegen op de Circus Maximus wondertegel (midden rechts)
- De weide tussen de wegen op de Alhambra wondertegel (midden rechts)
Merk op dat wonderen (inclusief de stukken grond ernaast) aparte projecten zijn. Wonderen beperken steden, maar maken er geen deel van uit.
Vraag: Sommige wonderen zoals Nôtre Dame, Circus Maximus en Alhambra bevatten een weide tussen twee wegen die het wonder raken. Raakt die weide de stad of alleen het wonder (en daarmee niet de stad)?
Antwoord: De weide raakt alleen het wonder. Een wonder is altijd neutraal en maakt geen deel uit van een stad. (3/2024)
Monasteries and wonder tiles
Other expansions
This section contains additional information about the interactions with other Carcassonne expansions.
You may place 0, 1 or 2 wooden meeples on a wonder tile. This is one single action.
- If you only place one wooden meeple, you cannot perform any other action instead of placing the second wooden meeple. [12]
- If you only place one or two wooden meeples, you may use direct placement and even another placement mechanic available for one of the meeples: "Add Meeple" / "Place Meeple" (
20-jarig Jubileum Uitbreiding).
The wooden meeples that can be placed on the wonder tile are the following:
- Gewone meeple (
Basisspel) - Abt (Basisspel -
De Abt) - Grote meeple (
Uitbr. 1 - Kathedralen en Herbergen) - Transportwagen (
Uitbr. 5 - Burgemeesters & Abdijen) - Burgemeester ( Uitbr. 5 - Burgemeesters & Abdijen)
- Circusdirecteur (
Uitbr. 10 - Het Circus) - Bewakingsmeeple (
Uitbr. 11 - Spoken, Spookslotten & Kerkhoven)
After placing 0, 1 or 2 wooden meeples on the wonder tile, you may place:
All monastic buildings can trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile:
The following features do not trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile:
- Tuin (Basisspel - De Abt)
- Duitse kathedraal (
Duitse Kathedralen)
If you place a wooden meeple on the wonder tile, you cannot remove your abbot instead of placing a second wooden meeple.
A garden does not trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile.
Uitbr. 2 - Kooplieden en Bouwmeesters
If you place a wooden meeple on the wonder tile, you cannot place your builder or your pig instead of a second wooden meeple.
Uitbr. 3 - De Draak, de Fee en de Jonkvrouw
If you place a wooden meeple on the wonder tile, you may not move the fairy instead of placing a second wooden meeple.
If you add the fairy to a meeple on the wonder tile, the whole wonder tile is protected from the dragon. The dragon cannot land on any square space of the wonder tile.
The fairy cannot be added to the marker meeple on a wonder tile.
The wonder tile is one single tile but it represents 5 spaces for the movement of the dragon. The dragon affects the whole tile when it lands on it (except for the marker meeple on the wonder itself), but it may represent 5 steps in its movement. The wonder is a special area not affected by the dragon.
If you extend the city on a wonder tile with a princess tile, you may remove any meeple on the city. However, you cannot remove the marker meeple.
You may use a magic portal to place a meeple on any uncompleted, unoccupied feature on a wonder tile. You may not use the magic portal to place a meeple on the wonder itself, since it is a special area with special placement rules.
Wonder tiles count as one tile for the tower, but they represent 5 spaces for the tower range. If at least one of the spaces occupied by a wonder tile is in range from the tower, any meeple placed on the tile can be captured, except the marker meeple.
A tower cannot capture a marker meeple. The wonder is a special area which cannot be affected by a tower.
Uitbr. 5 - Burgemeesters & Abdijen
If you place a wooden meeple on a wonder tile, you cannot place your barn instead of a second wooden meeple.
The general rule states that the base for the barn has to be stable - that means that the corner of all four tiles have to touch each other and all tiles must have field in the corner for the placement of the barn.
A wonder tile can therefore occupy one, two or three of the corners under the barn.
When moving the wagon after scoring, consider the unoccupied, uncompleted features on its current tile and any other tile (square or not) overlapping its adjacent square spaces.
- If the wagon is on a wonder tile, any of its features is considered adjacent.
- If the wagon is on a square tile adjacent to a wonder tile, any of the features on the wonder tile is considered adjacent.
- If the wagon is on a wonder tile, any feature on a square or wonder tile on and adjacent square space is considered adjacent.
An abbey can trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile.
Uitbr. 6 - Graaf, Koning en Consorten
A shrine can trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile.
The Knock Out token and the Seduction token do not affect the marker meeple on a wonder tile.
Uitbr. 8 - Bruggen, Burchten & Bazaars
A bridge can be placed on a wonder tile if the conditions are met for the give square space.
If one or more spaces of a wonder tile overlap a castle fief, any feature completed on those spaces (road, city or monastery) will trigger the castle scoring.
- The castle will consider each space on the wonder tile as a separate tile.
- The features on the spaces in the castle vicinity will be the ones that can trigger the castle scoring. [13]
If you place a meeple on a wonder tile, you cannot place your shepherd instead of a second wooden meeple.
If you place a wonder tile adjacent to a tile with an acrobat space, you can only add one acrobat to the pyramid instead of placing meeples on the wonder tile.
If you place a wooden meeple on a wonder tile, you cannot score an acrobat pyramid instead of placing a second wooden meeple.
A marker meeple does not receive points for the big top.
If you place a wooden meeple on a wonder tile, you cannot place a meeple on the crown of the Wheel of Fortune instead of a second wooden meeple.
The wonder tile counts as 1 tile occupying 5 spaces. The flier considers spaces for its movement. If the flier lands on a space occupied by a wonder tile, it can choose any feature on the whole tile, that is, the flier has the choice of various roads, a city or a monastery, if available. The flier can only land on one of these features if it is not yet finished.
If the flight of the flier is diagonal, all steps must be in a straight line in the direction the arrow shows from the flying machine tile. The angle cannot change. If the flier lands on a space occupied by a wonder tile then the flier has the choice of various roads, a city or a monastery, if available. The flier can only land on one of these features if it is not yet finished.
A flying machine cannot add a marker meeple to a wonder.
Kloosters in Duitsland / Kloosters in Nederland & België / Japanse Gebouwen
A special monastery can trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile.
Wonder tiles will be considered as 5 square spaces when scoring the abbot/claustral prior on a special monastery. Special monasteries will count those square spaces in the columns and rows starting from the monastery tile.
- Depending on the position of a wonder tile overlapping any of those rows or columns, one or more spaces of a wonder tile will be taken into consideration for the scoring. [14]
A German cathedral does not trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile.
If you activate an "Add Meeple" symbol when placing a wonder tile, you can use the action with one wooden meeple and place the other wooden meeple on the wonder tile as usual.
If you activate a "Place Meeple" symbol when placing a wonder tile, you can use the action with one wooden meeple and place the other on the wonder tile as usual.
A marker meeple cannot be added a second meeple.
If you place one or two wooden meeples on a wonder tile, you may protect each of them individually.
If you place a wooden meeple on a wonder tile, you may not protect a meeple previously placed on the board instead of placing a second wooden meeple.
A marker meeple cannot be protected from peasant revolts.
If you place a wooden meeple on a wonder tile, you may not place or move your tollhouse token instead of placing a second wooden meeple.
De Pest - Plague spreading
A wonder tile counts as 1 tile for the plague tokens, but 5 spaces for its movement (similar to the dragon).
If you place a wooden meeple on a wonder tile, you may not place a little building token instead of placing a second wooden meeple.
A Darmstadt church can trigger the Notre-Dame bonus when placing a meeple on an adjacent tile.
If you place a wooden meeple on a wonder tile, you may not remove a meeple trapped by Solovei Razboynik or Vodyanoy instead of placing a second wooden meeple.
Vodyanoy cannot capture a maker meeple on a wonder tile.
Meer informatie over de wonderen
|
Notre-Dame
De kathedraal Notre-Dame van Parijs is een rooms-katholieke kerk. Ze werd gebouwd tussen 1163 en 1345 en is een van de vroegste gotische kerkgebouwen in Frankrijk. Ze staat in het historische centrum van Parijs op het Seine-eiland Île de la Cité. Op 15 april 2019 liep het ernstige schade op door een grote brand. Kort daarna besloot het Franse parlement om het volgens het origineel te reconstrueren. | |
|
Stonehenge
Het monument is een megalithisch bouwwerk uit het neolithicum. Het bevindt zich bij de rivier de Avon in de buurt van Amesbury in Zuid-Engeland en werd in verschillende delen (over een periode van enkele honderden jaren) opgericht, op zijn minst vanaf 3000 voor Christus. Er bestaan verschillende theorieën over de aanleiding en het doel van dit zeer uitgebreide monument. Stonehenge staat sinds 1986 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. | |
|
Circus Maximus
Het werd eerst in steen gebouwd als permanente constructie en de bouw begon rond 31 voor Christus. Met een totale lengte van ongeveer 600 meter en een breedte van 140 meter was het Circus Maximus het grootste circus in het oude Rome. Het was dus nog groter dan het Colosseum en tot in de moderne tijd het grootste stadion ter wereld. Tot in de 6e eeuw werden er wagenrennen gehouden. De capaciteit zou inmiddels zo'n 250.000 zitplaatsen zijn geweest, hoewel dit slechts op een verhaal is gebaseerd. Waarschijnlijker zijn er 150.000 zitplaatsen geweest (nog steeds zeer indrukwekkend). | |
|
Alhambra
Op de Sabikah Heuvel in Granada, Andalusië, Spanje, staat het stadskasteel Alhambra. Het kasteelcomplex in de Moorse stijl van de islamitische kunst is ongeveer 740 meter lang en 220 meter breed. Vooral de Nasrid paleizen met hun tuinen, de medina en het Renaissance paleis van Karel de Vijfde zijn vandaag de dag belangrijk voor het Alhambra. Het is een van de meest bezochte toeristische attracties in Europa en werd in 1984 uitgeroepen tot werelderfgoed. | |
|-
| colspan="3" ||- valign="top"
|
|-
| colspan="3" ||- valign="top"
|
|-
| colspan="3" ||- valign="top"
|
|-
| colspan="3" ||- valign="top"
|
Geschiedenis van de spelregels
- * 09/2024 Rules for Set II updated the Alhambra bonus from 4 points per farmer to 5 points per farmer, and to 6 points per farmer when playing with at least 120 tiles.
Tegelverdeling
Set 1
Set 2
Voetnoten
Kijk op de Pictogrammen pagina voor uitleg over en licensering van de pictogrammen.
- ↑
De oorspronkelijke versie van de regels stelde voor om met meer dan alleen de basisspeeltegels (ongeveer 90+) te spelen door tegels naar wens toe te voegen (meer basisspeeltegels of van de (mini-)uitbreidingen, zonder de regels daarvan toe te passen).
- ↑
Wondertegels mogen aangrenzend aan andere wondertegels aangelegd worden. Er zijn, buiten de gebruikelijke regels, geen beperkingen bij het aanleggen ervan.
Vraag: Mag een wondertegel aangrenzend aan een andere wondertegel (rand-rand of hoek-hoek) aangelegd worden?
Antwoord: Ja, dat is mogelijk. (10/2023)
- ↑
This paragraph was not included in the original rules. However, it has been added for the sake of clarity, since it was clarified in 10/2024 that this ruling applicable to 
Burchten in Duitsland in C3 (3rd Edition) is also valid for this expansion.
- ↑
Dit betekent dat je twee verschillende projecten op de wondertegel mag bezetten, zelfs als ze op hetzelfde vak liggen.
- ↑
Deze zin is verwijderd uit de eerste herziene regels, dus het effect van de wonderen begint in jouw volgende beurt na het aanleggen ervan:
- Vanaf de beurt waarin je jouw wonder aanlegt en markeert, kun je het gebruiken om punten te krijgen.
- ↑
Deze zin ontbrak in de oorspronkelijke Engelse spelregels en werd uiteindelijk bij de derde revisie die in 10/2023 uitgegeven werd toegevoegd.
- ↑
Deze zin werd bijgewerkt in de tweede revisie van de spelregels die in 10/2023 werd uitgegeven.
- ↑
Deze alinea werd bijgewerkt in de eerste herziene spelregels die in 10/2023 werd uitgegeven.
- ↑
Deze zin is met het oog op compleetheid en helderheid in overeenstemming met de verhelderingen die in 03/2024 verstrekt zijn bijgewerkt.
- ↑
Met het oog op compleetheid en helderheid is deze zin naar een aparte sectie verplaatst.
- ↑
Or don't ignore the expansion rules and refer to the Other expansions section of this page for further clarifications from the community. We know what you want.
- ↑
The placement of 1 or 2 wooden meeples as one single action would exclude the possibility of performing any other action in Step 2B-1 (see Order of Play).
- ↑ 13.0 13.1
This is a consequence of a similar official clarification for (haunted) castles and the mist banks on the 2x2 starting tile in Uitbr. 11 - Spoken, Spookslotten & Kerkhoven.
- ↑
This approach is based on the clarifications provided for De Markten van Leipzig (see FAQ boxes here).
- ↑
This is a consequence of a similar official clarification for German castles.
Vraag: If a watchtower scoring for meeples is adjacent to only one half of a double-sized tile, does the watchtower consider those meeples on the half adjacent to the watchtower or all the meeples on the tile?
Antwoord: The watchtower will consider all the meeples on the double-sized tile. (10/2022)